تنگی شریان داخل جمجمه
تنگی شریان داخل جمجمه ، باریک شدن یک شریان در مغز است که می تواند منجر به سکته شود. باریک شدن در اثر تجمع و سفت شدن رسوبات چربی به نام پلاک ایجاد می شود. این فرآیند به عنوان آترواسکلروز شناخته می شود.
سکته مغزی زمانی اتفاق می افتد که پلاک باعث انسداد شریان می شود و آن ناحیه از مغز از خون محروم می شود و به اعصاب مغز آسیب می رساند و از بین می رود. در نتیجه، بخشی از بدن که توسط ناحیه آسیب دیده مغز کنترل می شود، نمی تواند به درستی کار کند.
چهار شریان که بیشتر تحت تأثیر تنگی داخل جمجمه قرار می گیرند عبارتند از:
- شریان کاروتید داخلی (ICA)، که خون ناحیه جلویی مغز را تامین می کند
- شریان مغزی میانی (MCA) که بزرگترین شاخه ICA است
- شریان های مهره ای، که خون را به نواحی پشتی مغز می رسانند
- شریان بازیلار، که در محل اتصال شریان های مهره ای راست و چپ در جمجمه تشکیل می شود.
علائم تنگی شریان داخل جمجمه
اولین علامت تنگی داخل جمجمه اغلب حمله ایسکمیک گذرا (TIA) یا سکته ایسکمیک است. TIA، که اغلب به عنوان یک سکته هشدار دهنده شناخته می شود، علائمی شبیه به سکته مغزی ایسکمیک دارد، اما فقط 2 تا 30 دقیقه طول می کشد.
علائم به طور ناگهانی رخ می دهد و زمان بسیار مهم و حیاتی است. اگر متوجه یک یا چند مورد از این نشانه ها در فرد دیگری یا در خودتان شدید، منتظر کمک نباشید. فوراً با اورژانس تماس بگیرید.
علائم سکته مغزی عبارتند از:
- بی حسی یا ضعف ناگهانی صورت، بازو یا پا، به خصوص در یک طرف بدن
- گیجی ناگهانی
- مشکل ناگهانی در صحبت کردن
- مشکل دید ناگهانی در یک یا هر دو چشم
- مشکل ناگهانی در راه رفتن
- سرگیجه، از دست دادن تعادل یا هماهنگی
- سردرد ناگهانی و شدید بدون علت شناخته شده
علل و عوامل خطر تنگی شریان داخل جمجمه
پلاک ها می توانند در اوایل بزرگسالی شروع به ساختن در رگ ها کنند، اما علائم ممکن است برای سال های طولانی مشهود نباشد. آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار، آسیایی‌ها و اسپانیایی‌ها شایع‌ترین جمعیت‌هایی هستند که آسیب می‌بینند.
خطر ابتلا به آترواسکلروز و تنگی داخل جمجمه با موارد زیر افزایش می یابد:
- فشار خون بالا
- دیابت
- سیگار کشیدن
- کلسترول بالا
- چاقی
- بیماری قلبی
- سابقه خانوادگی آترواسکلروز یا بیماری قلبی
- سن
- بیماری مویامویا
- تشریح شریانی (پارگی کوچک در داخلی ترین پوشش رگ خونی)
- دیسپلازی فیبروماسکولار
- آرتریت تاکایاسو
تشخیص تنگی شریان داخل جمجمه
تشخیص تنگی داخل جمجمه معمولاً با معاینه فیزیکی و بررسی تاریخچه پزشکی و علائم بیمار شروع می شود. از آنجایی که این وضعیت اغلب پس از وقوع سکته مغزی مشاهده می شود، جستجوی فوری مراقبت های پزشکی بسیار مهم است.
تست‌های تصویربرداری مانند تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری (CT) برای تشخیص بیماری و مشاهده ناحیه تحت‌تاثیر سکته در صورت وقوع استفاده می‌شوند. سایر آزمایش‌های تشخیصی منحصراً به عروق خونی و جریان خون در بدن نگاه می‌کنند، مانند سونوگرافی داپلر ترانس کرانیال (TCD) یا آنژیوگرافی.
درمان تنگی شریان داخل جمجمه
درمان تنگی داخل جمجمه به این بستگی دارد که آیا بیمار TIA یا سکته مغزی داشته است.
برای بیمارانی که دچار این اختلالات نشده اند، یک روش جراحی به نام استنت گذاری اغلب برای گشاد کردن شریان باریک انجام می شود. جراح همچنین ممکن است پلاک ایجاد شده در شریان را با انجام اندآرترکتومی کاروتید پاک کند.
برای بیمارانی که سکته مغزی را تجربه کرده اند، تنگی داخل جمجمه همراه با اثرات سکته درمان می شود. برنامه سکته مغزی در یک رویکرد درمانی چند رشته ای منحصر به فرد برای هر بیمار ارائه می دهد.
مراقبت از بیمار به طور کلی به سه دسته تقسیم می شود:
- پیشگیری از سکته مغزی،
- درمان بلافاصله پس از سکته مغزی
- توانبخشی پس از سکته مغزی
بیمارانی که سکته مغزی را به دلیل انسداد در شریان تجربه کرده‌اند ممکن است با دارو برای حل کردن لخته خونی که شریان را مسدود میکند، تحت درمان قرار گیرند، که به عنوان فعال کننده پلاسمینوژن بافتی شناخته می‌شود. این دارو باید در عرض سه ساعت از زمانی که بیمار برای اولین بار متوجه علائم سکته مغزی شد داده شود.
سایر درمان‌ها ممکن است شامل روش‌های جراحی مغز و اعصاب برای برداشتن انسداد باشد.
در طول دوره بهبودی و توانبخشی بیمار، فیزیوتراپی و کاردرمانی اغلب اجزای کلیدی برنامه درمانی هستند. این درمان ها به بیماران در بازگرداندن حرکت عضلات، هماهنگی و تعادل کمک می کند و می تواند به بیماران کمک کند تا فعالیت های روزانه را دوباره یاد بگیرند. در صورتی که بیمار در صحبت کردن یا بلعیدن مشکل داشته باشد، گفتار درمانی نیز ممکن است تجویز شود.
با سلام و تشکر از شما بابت انتشار این مقاله علمی و قابل فهم. من در خانواده‌ام سابقه سکته مغزی داریم و همیشه نگرانم که خودم یا خواهر و برادرم در معرض خطر باشیم. از توضیحات دقیق شما درباره علائم و علل تنگی شریان‌های مغزی بسیار بهره‌مند شدم. آیا شما انجام آزمایش‌های دوره‌ای را برای افراد بدون علامت اما با سابقه خانوادگی توصیه می‌کنید؟
سلام خانم رستمی، از توجه و نظر ارزشمند شما بسیار سپاسگزاریم. در مواردی که سابقه خانوادگی سکته مغزی یا بیماری‌های عروقی مغز وجود دارد، انجام بررسی‌های دوره‌ای به‌ویژه در سنین بالاتر یا در صورت وجود بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، دیابت یا چربی خون توصیه می‌شود. بررسی‌های غیرتهاجمی مانند سونوگرافی داپلر و در برخی موارد MRI یا MRA می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند. مشورت با پزشک متخصص برای ارزیابی دقیق‌تر بهترین مسیر خواهد بود.
از وقتی مقاله شما را خواندم، متوجه اهمیت بررسی مشکلات عروق مغز شدم. خیلی از ما فقط به فشار خون توجه می‌کنیم ولی نمی‌دانیم عوارض آن روی مغز چقدر می‌تواند خطرناک باشد. آیا انجام چکاپ سالانه توصیه می‌شود؟
سلام خانم فلاحی، بسیار نکته خوبی را مطرح کردید. بله، چکاپ منظم سالانه به‌ویژه برای افرادی با سابقه خانوادگی سکته، فشار خون بالا یا دیابت، بسیار توصیه می‌شود. پیشگیری همواره مؤثرتر و کم‌هزینه‌تر از درمان است.
مطالب این مقاله بسیار دقیق و علمی بود. از نظر من یکی از بهترین منابعی بود که تا به حال درباره تنگی عروق مغزی مطالعه کرده‌ام. آیا شما درمان‌های غیرجراحی خاصی برای این مشکل را هم توصیه می‌کنید؟
سلام آقای قنبری، از بازخورد مثبت شما بسیار سپاسگزاریم. بله، در بسیاری از موارد می‌توان با استفاده از داروهای ضدانعقاد، کنترل فشار خون، کلسترول و تغییرات سبک زندگی، از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. البته هرگونه درمان باید بر اساس نظر پزشک متخصص تنظیم شود.
خواندن این مقاله برای من بسیار آموزنده بود، مخصوصاً بخش مربوط به علائم هشداردهنده مثل دوبینی یا اختلال در تعادل. این علائم را بعضی وقت‌ها در مادرم دیده بودم ولی جدی نگرفته بودیم. آیا بهتر است ایشان هم توسط متخصص ویزیت شوند؟
سلام خانم نادری، قطعاً توصیه می‌شود در صورتی که چنین علائمی وجود دارد، توسط متخصص مغز و اعصاب بررسی صورت گیرد. هرگونه اختلال عصبی یا بینایی موقت ممکن است نشان‌دهنده کاهش جریان خون مغزی باشد و نیازمند بررسی تخصصی و فوری است.
من چند وقت پیش برای چکاپ به پزشک مراجعه کردم و گفتند در یکی از رگ‌های مغزم تنگی جزئی وجود دارد. با خواندن این مقاله بهتر متوجه شدم که چرا پزشک به کنترل دقیق فشار خون و رژیم غذایی تأکید می‌کرد. ممنون بابت شفاف‌سازی دقیق مطالب.
سلام آقای شیرازی، بسیار خوشحالیم که مقاله توانسته دید بهتری نسبت به وضعیت پزشکی‌تان ایجاد کند. کنترل عوامل خطر، تغذیه مناسب و ورزش منظم از مهم‌ترین بخش‌های پیشگیری از پیشرفت این نوع تنگی‌ها هستند. در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر، در خدمت شما هستیم.
سپاس بابت انتشار چنین محتوای دقیقی. پدر من دچار سکته خفیف مغزی شده بود و پزشکش گفت علت می‌تواند تنگی یکی از شریان‌های داخل جمجمه باشد. ای کاش زودتر این مقاله را دیده بودم تا بتوانم بهتر از وضعیت پدرم مطلع باشم.
مطالب این مقاله بسیار روشنگر بود. من همیشه فکر می‌کردم گرفتگی رگ فقط مربوط به قلب و پاهاست و نمی‌دانستم داخل جمجمه هم ممکن است چنین تنگی‌ای ایجاد شود. بسیار ممنون بابت توضیحات واضح و قابل فهم برای عموم.
سلام خانم قنواتی، ممنون از دقت نظر شما. بله، تنگی شریان‌های مغزی موضوعی مهم و در عین حال کمتر شناخته‌شده است. آگاهی در این زمینه می‌تواند به پیشگیری و تشخیص زودهنگام کمک شایانی کند. اگر سوال بیشتری دارید خوشحال می‌شویم راهنمایی کنیم.
سپاس بابت انتشار چنین محتوای دقیقی. پدر من دچار سکته خفیف مغزی شده بود و پزشکش گفت علت می‌تواند تنگی یکی از شریان‌های داخل جمجمه باشد. ای کاش زودتر این مقاله را دیده بودم تا بتوانم بهتر از وضعیت پدرم مطلع باشم.
سلام آقای اکبری، از حسن توجه شما سپاسگزاریم. متأسفیم بابت شرایط پیش‌آمده برای پدرتان، اما خوشحالیم که روند تشخیص صورت گرفته و اقدامات درمانی شروع شده‌اند. در چنین شرایطی، پیگیری مستمر و کنترل عوامل خطر مثل فشار خون و چربی خون بسیار حیاتی است.
با سلام و احترام. مطالب ارائه‌شده در این مقاله بسیار جامع و علمی بود. من مدت‌هاست درگیر علائم عصبی گنگ مثل سرگیجه و بی‌حسی موقت هستم و هیچ‌وقت دقیق نمی‌دانستم از کجا ممکن است ناشی شده باشد. حالا متوجه شدم که تنگی شریان‌های مغزی هم می‌تواند دلیل این موارد باشد. آیا برای بررسی دقیق‌تر حتماً باید ام‌آر‌آی انجام شود؟
سلام آقای صالحی، خوشحالیم که مقاله برای شما مفید واقع شده است. بله، در بسیاری از موارد، تصویربرداری‌هایی مانند MRI یا MRA (آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی) برای بررسی دقیق‌تر وضعیت عروق مغزی توصیه می‌شود. مراجعه به متخصص مغز و اعصاب جهت ارزیابی کامل بسیار مهم است.