مقدمه

اسکولیوز کودکان معمولا یکی از نگرانی ها و معضلات برای والدین می باشد به ظور کلی می توان گفت اسکولیوز یکی از شایع‌ترین ناهنجاری‌های ستون فقرات در کودکان و نوجوانان است که اغلب بدون علامت آغاز می‌شود و در صورت عدم تشخیص به‌موقع، می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر رشد فیزیکی و روانی کودک داشته باشد. با افزایش آگاهی والدین و استفاده از منابع علمی و معتبر، می‌توان این عارضه را به‌درستی مدیریت کرد. این مقاله با پاسخ به ۱۰ سؤال پرتکرار والدین، به عنوان یک راهنمای تخصصی و جامع برای درک بهتر اسکولیوز کودکان تهیه شده است.

علائم اسکولیوز

انحنای غیرطبیعی ستون فقرات

اسکولیوز به‌عنوان یکی از شایع‌ترین ناهنجاری‌های ساختاری ستون فقرات در کودکان و نوجوانان شناخته می‌شود. در این اختلال، ستون فقرات به‌جای اینکه به‌صورت صاف در امتداد محور عمودی بدن قرار گیرد، به‌طور جانبی (lateral) منحرف می‌شود. این انحراف ممکن است به شکل حرف C یا S باشد و می‌تواند در نواحی مختلفی از ستون فقرات رخ دهد: قفسه سینه (توراسیک)، کمر (لومبار) یا هر دو.

برخلاف انحنای طبیعی ستون فقرات که در جهت جلو و عقب وجود دارد (کیفوز و لوردوز)، اسکولیوز یک انحراف جانبی و گاهی پیچشی است که می‌تواند ظاهر بدن و نحوه راه‌رفتن کودک را تحت تأثیر قرار دهد. شدت انحراف با زاویه‌ای به‌نام زاویه کب (Cobb angle) اندازه‌گیری می‌شود؛ انحراف کمتر از ۱۰ درجه معمولاً فیزیولوژیک و بالاتر از آن نیازمند بررسی است.

نشانه‌های قابل مشاهده برای والدین

بسیاری از والدین اولین نشانه‌های اسکولیوز را هنگام تعویض لباس یا حمام بردن کودک مشاهده می‌کنند. علائم ظاهری رایج عبارت‌اند از:

• نامتقارن بودن شانه‌ها یا لگن
• برآمدگی یک‌طرفه دنده‌ها یا تیغه کتف
• خم شدن بدن به یک سمت هنگام ایستادن یا راه رفتن
• تفاوت در طول پاها یا فرم کفش‌ها پس از استفاده

جالب است بدانید که در مراحل اولیه، اسکولیوز معمولاً بدون درد یا محدودیت عملکردی است، که همین موضوع می‌تواند تشخیص زودهنگام را دشوارتر کند. به همین دلیل، دقت والدین در شناسایی تغییرات ظاهری حتی جزئی اهمیت زیادی دارد و می‌تواند از پیشرفت بی‌صدا و نامحسوس این عارضه جلوگیری کند.

تشخیص اسکولیوز

معاینات اولیه توسط والدین

تست ساده‌ی “خم شدن به جلو” یکی از ابزارهای غربالگری است. در این حالت، کودک به جلو خم می‌شود و والدین یا پزشک به دنبال نامتقارن بودن دنده‌ها یا برآمدگی یک‌طرفه می‌گردند.

روش‌های تخصصی تشخیص

• اشعه ایکس (X-ray): استاندارد طلایی در تشخیص و اندازه‌گیری زاویه قوس زاویه Cobb
• اسکن سه‌بعدی بدن: به‌ویژه برای طراحی بریس‌های سفارشی
• معاینه عصبی: برای بررسی احتمال مشکلات زمینه‌ای در نخاع یا سیستم عصبی

مراکز معتبر مانند Cleveland Clinic و Scoliosis Research Society توصیه می‌کنند هر کودک مشکوک به اسکولیوز تحت بررسی تخصصی قرار گیرد.

عوامل بروز اسکولیوز

شناخت علل بروز اسکولیوز در کودکان، به والدین کمک می‌کند تا با دیدی پیشگیرانه و دقیق‌تر، رشد اسکلتی فرزندان خود را زیر نظر داشته باشند. اگرچه برخی از انواع اسکولیوز علل شناخته‌شده‌ای دارند، شایع‌ترین نوع آن هنوز از نظر پزشکی «ایدیوپاتیک» یا بدون علت مشخص طبقه‌بندی می‌شود.

ژنتیک و سابقه خانوادگی

اسکولیوز ایدیوپاتیک نوجوانان (AIS)، که معمولاً بین ۱۰ تا ۱۸ سالگی بروز می‌کند، بیش از ۸۰٪ موارد اسکولیوز را تشکیل می‌دهد. تحقیقات منتشرشده در PubMed نشان داده‌اند که سابقه خانوادگی اسکولیوز یک عامل خطر جدی است. احتمال بروز در دختران بیش از پسران است و اگر یکی از والدین یا خواهر و برادرها مبتلا باشند، خطر افزایش می‌یابد.

عوامل مادرزادی و رشدی

برخی کودکان با ناهنجاری‌های ساختاری در مهره‌ها متولد می‌شوند که منجر به اسکولیوز مادرزادی می‌شود. مهم‌ترین عوامل عبارت‌اند از:

• رشد ناقص یا جوش‌خورده مهره‌ها در رحم
• بیماری‌های عصبی-عضلانی مانند فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی
• اختلال در رشد متقارن استخوان‌ها در دوران نوزادی و کودکی

این نوع اسکولیوز معمولاً سریع‌تر پیشرفت می‌کند و نیازمند مداخله زودهنگام‌تر است.

وضعیت بد نشستن: عامل یا محرک؟

اگرچه وضعیت نادرست نشستن، حمل کیف سنگین یا عادات بد حرکتی به‌تنهایی عامل ایجاد اسکولیوز نیستند، اما می‌توانند در کودکانی که استعداد ژنتیکی یا قوس‌های خفیف دارند، موجب تشدید انحراف شوند. همچنین این موارد می‌توانند تشخیص زودهنگام را به تأخیر بیندازند، چراکه والدین ممکن است تغییرات ظاهری را به نحوه نشستن نسبت دهند و آن را جدی نگیرند.

بنابراین، آگاهی از عوامل زمینه‌ساز اسکولیوز برای غربالگری مؤثر ضروری است.

آیا اسکولیوز دردناک است؟

اسکولیوز بدون درد

در بیشتر موارد، به‌ویژه در نوع ایدیوپاتیک نوجوانان (Adolescent Idiopathic Scoliosis)، اسکولیوز بدون درد است. این نوع اسکولیوز که شایع‌ترین فرم در دوران رشد سریع نوجوانی محسوب می‌شود، معمولاً به‌طور تصادفی و در معاینات مدرسه یا ویزیت‌های پزشکی دوره‌ای کشف می‌شود. به دلیل ماهیت تدریجی و بی‌علامت آن، بسیاری از کودکان هیچ شکایتی از درد یا ناراحتی ندارند و این موضوع ممکن است باعث تأخیر در تشخیص شود.

شرایطی که درد ایجاد می‌کند

هرچند اسکولیوز خفیف اغلب بدون علامت است، در موارد خاص، به‌ویژه در قوس‌های شدیدتر از ۴۰ درجه یا در حضور عوارض همراه، می‌تواند درد ایجاد شود. عوامل اصلی شامل:

• فشار غیرطبیعی روی عضلات اطراف ستون فقرات
• تحت‌فشار قرار گرفتن ریشه‌های عصبی
• محدودیت حرکات قفسه سینه و اختلال عملکرد تنفسی

بر اساس داده‌های منتشرشده در Mayo Clinic، درد در کودکان مبتلا به اسکولیوز نادر است، اما در موارد شدید، یا در کودکانی با مشکلات زمینه‌ای مانند ناهنجاری‌های عصبی، درد ممکن است علامت اولیه یا ثانویه باشد. در این شرایط، بررسی جامع‌تری برای رد سایر بیماری‌های همراه ضروری است.

زمان مراجعه به پزشک

علائم هشداردهنده

تشخیص زودهنگام اسکولیوز می‌تواند تفاوت بزرگی در روند درمان ایجاد کند. والدین باید نسبت به علائمی که ممکن است نشانه‌ی شروع یا پیشرفت انحنای ستون فقرات باشد، هوشیار باشند. مهم‌ترین علائم هشداردهنده عبارت‌اند از:

• عدم تقارن در شانه‌ها، لگن یا تیغه‌های شانه
• کج ایستادن یا تمایل بدن به یک سمت
• برآمدگی یک‌طرفه دنده‌ها هنگام خم شدن به جلو
• شکایت کودک از درد مزمن در کمر، پشت یا پاها
• کاهش تمایل به فعالیت‌های بدنی یا احساس خستگی مفرط پس از حرکات ساده

این نشانه‌ها ممکن است ظریف باشند، اما در صورت تکرار یا تشدید، بررسی تخصصی کاملاً ضروری است.

سن مناسب برای غربالگری

دوران رشد سریع، به‌ویژه بین ۱۰ تا ۱۵ سالگی، بحرانی‌ترین زمان برای بروز و پیشرفت اسکولیوز است. به همین دلیل، اکثر مراکز معتبر مانند Scoliosis Research Society (SRS) توصیه می‌کنند که در این بازه سنی، غربالگری سالانه توسط پزشک یا فیزیوتراپیست متخصص انجام شود. در مواردی که سابقه خانوادگی وجود دارد، حتی معاینات زودتر و منظم‌تری پیشنهاد می‌شود.

آیا اسکولیوز قابل درمان است؟

درمان بسته به شدت قوس

• قوس‌های کمتر از ۲۰ درجه معمولاً فقط تحت نظارت قرار می‌گیرند.
• قوس‌های بین ۲۰ تا ۴۰ درجه ممکن است به بریس نیاز داشته باشند.
• قوس‌های بیش از ۴۵ درجه اغلب کاندیدای جراحی هستند.

درمان غیرجراحی

• بریس‌های اصلاحی مانند ScoliBrace
  شواهد از PubMed و Cochrane Library نشان داده‌اند که بریس مناسب می‌تواند روند پیشرفت انحنا را کند یا متوقف کند.
• تمرینات تخصصی مانند Schroth یا PSD
  این تمرین‌ها با هدف بازآموزی عضلات و اصلاح الگوهای حرکتی انجام می‌شود.

جراحی

در موارد پیشرفته یا در کودکانی با رشد کامل، جراحی فیوژن (جوش دادن مهره‌ها) معمول‌ترین روش است. با این حال، به دلیل پیامدهای احتمالی، معمولاً به‌عنوان آخرین گزینه مطرح می‌شود.

فعالیت های روزانه و اسکولیوز

فعالیت‌هایی که ممنوع نیستند

بیشتر کودکان مبتلا می‌توانند در فعالیت‌های ورزشی شرکت کنند، البته با در نظر گرفتن شدت قوس و نظر پزشک معالج.

ورزش‌های توصیه‌شده

• یوگا اصلاحی (Yoga for Scoliosis – Elise Miller)
• شنا
• پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری سبک

فعالیت‌هایی که نیاز به احتیاط دارند

• وزنه‌برداری سنگین
• ورزش‌هایی با حرکات چرخشی شدید مثل ژیمناستیک رقابتی

نقش والدین در حمایت و مراقبت از کودک

نقش والدین در فرآیند تشخیص، درمان و سازگاری روانی کودک مبتلا به اسکولیوز حیاتی است. حمایت درست نه‌تنها روند درمان را تسهیل می‌کند، بلکه از بروز اثرات منفی روانی نیز جلوگیری می‌نماید.

کمک به پیگیری درمان

پیروی از برنامه درمانی بدون حمایت والدین، به‌ویژه در سنین نوجوانی، تقریباً غیرممکن است. والدین باید:

• در مراجعه‌های منظم پزشکی و پیگیری تصویربرداری‌ها حضور فعال داشته باشند.
• استفاده صحیح و منظم از بریس را کنترل کنند. بیشتر بریس‌ها باید بین ۱۸ تا ۲۲ ساعت در روز پوشیده شوند تا مؤثر باشند.
• کودک را به انجام تمرینات اصلاحی روزانه، مانند تمرینات روش Schroth یا PSD، تشویق کرده و آن را به بخشی از روتین روزانه تبدیل کنند.

حمایت روحی و سبک زندگی

اسکولیوز ممکن است کودک را از نظر ظاهری یا عملکردی در مدرسه و جمع همسالان متمایز کند. بنابراین:

• اعتمادبه‌نفس کودک را تقویت کنید؛ به‌ویژه در محیط‌های اجتماعی.
• محیطی ایجاد کنید که در آن کودک بدون احساس شرم یا قضاوت بتواند در مورد تجربه‌اش صحبت کند.
• از کتاب‌ها و روایت‌های انگیزشی مانند “Straight Talk with the Curvy Girls” استفاده کنید تا کودک خود را تنها احساس نکند.

این حمایت‌ها می‌توانند تأثیر مستقیمی بر موفقیت درمان و سلامت روان کودک داشته باشند.

مدیریت اسکولیوز

مدیریت اسکولیوز نیاز به آگاهی، پیگیری مستمر، و همکاری میان والدین، پزشکان، و کودک دارد. تشخیص زودهنگام و درمان غیرتهاجمی می‌تواند از نیاز به جراحی جلوگیری کند. والدین باید بدانند که اسکولیوز پایان راه نیست و با برنامه‌ریزی دقیق می‌توان به کیفیت زندگی مطلوبی دست یافت.

بیشتر بخوانید: اسکولیوز در کودکان: ظاهر فیزیکی چگونه تغییر می‌کند؟

بررسی پرونده‌های واقعی

۱. دختر ۱۴‌ساله ژیمناست با اسکولیوز شدید

• شرح: قوس ۷۱° در قفسه سینه، درمان با بریس سخت TLSO و تمرینات اختصاصی
• نتیجه: کاهش به ۵۶°، و قوس کمری از ۴۰° به ۳۲° طی ۱۸ ماه

۲. پسر ۱۴‌ساله ورزشکار

• شرح: قوس ۴۹°، درمان با ScoliBrace و PSD
• نتیجه: کاهش به ۳۱° و تثبیت بعد از درمان

۳. دختر ۳‌ساله با اسکولیوز نوزادی

• شرح: درمان اولیه با TLSO و سپس ScoliBrace
• نتیجه: کاهش قوس از ۴۰° به ۱۴°

۴. نوجوان ۱۳ ساله – تجربه والدین در Reddit

• شرح: دختر با قوس ۹۸° و نگرانی درباره جراحی
• نتیجه: نشانگر اهمیت گرفتن نظر دوم و توجه به کیفیت زندگی

۵. نوجوان ۱۷ ساله – پرونده میکی

• شرح: تأخیر در درمان منجر به اختلال عملکرد ریه
• نتیجه: لزوم غربالگری منظم

نتیجه‌گیری

اسکولیوز اگرچه ممکن است در نگاه اول نگران‌کننده باشد، اما با تشخیص زودهنگام، پیگیری درمان و حمایت خانواده، در بسیاری از موارد قابل کنترل و حتی بهبود است. والدین نقش کلیدی در این مسیر دارند؛ از شناسایی علائم اولیه تا همراهی در جلسات درمانی و تقویت روحیه کودک. استفاده از روش‌های درمانی مؤثر مانند بریس‌های اصلاحی و تمرینات تخصصی، به‌ویژه در دوران رشد، می‌تواند از پیشرفت انحراف جلوگیری کند. همچنین توجه به ابعاد روانی و اجتماعی بیماری، به اندازه‌ی درمان فیزیکی اهمیت دارد. به یاد داشته باشید که هر کودک مبتلا به اسکولیوز، یک مسیر منحصربه‌فرد دارد، اما آگاهی، آموزش و همراهی والدین می‌تواند مسیر درمان را هموارتر و امیدبخش‌تر کند.

منابع

• Scoliosis Research Society (SRS): https://www.srs.org
• National Scoliosis Foundation (NSF): https://www.scoliosis.org
• Cleveland Clinic: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/10398-scoliosis
• Mayo Clinic: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/scoliosis
• PubMed: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
• Cochrane Library: https://www.cochranelibrary.com
• Scoliosis and the Human Spine – Martha Hawes
• Yoga for Scoliosis – Elise Browning Miller
• Straight Talk with the Curvy Girls

نتیجه‌گیری

مقدمه

بریس درمانی کودک نوعی از درمانی اسکولیوز به شمار می رود در واقع اسکولیوز یا انحراف جانبی ستون فقرات یکی از شایع‌ترین مشکلات اسکلتی در کودکان است که می‌تواند باعث درد، محدودیت حرکت و مشکلات جدی‌تر در بزرگسالی شود. بریس درمانی یکی از روش‌های غیرجراحی اثربخش در کنترل و پیشگیری از پیشرفت اسکولیوز به شمار می‌آید. این مقاله با تمرکز بر تشخیص نیاز کودک به بریس درمانی، انواع بریس‌ها، مراحل درمان و نکات مراقبتی، راهنمای جامعی برای والدین فراهم می‌کند.

بریس درمانی در اسکولیوز کودکان و راهنمای جامع برای والدین

تعریف و اهمیت بریس درمانی

بریس درمانی به معنای استفاده از وسیله‌ای حمایتی و تخصصی است که به منظور جلوگیری از پیشرفت انحراف جانبی ستون فقرات (اسکولیوز) در کودکان و نوجوانان طراحی شده است. این روش، به ویژه در سنین رشد که ستون فقرات کودک قابلیت تغییر شکل دارد، اهمیت بسیار بالایی دارد و می‌تواند جلوی تشدید بیماری و نیاز به جراحی‌های پیچیده را بگیرد.

هدف اصلی بریس درمانی

هدف از استفاده بریس، کنترل و اصلاح نسبی زاویه انحراف ستون فقرات است تا از پیشرفت بیشتر اسکولیوز جلوگیری شود. بریس‌ها فشارهای خاصی را بر ستون فقرات اعمال می‌کنند که به تدریج به حفظ راستای طبیعی ستون فقرات کمک می‌کند. توجه داشته باشید که بریس درمانی بیشتر جنبه کنترل بیماری دارد و معمولاً به تنهایی اسکولیوز را به طور کامل درمان نمی‌کند.

نحوه استفاده و پایبندی به درمان

بریس‌ها باید طبق دستور متخصص ارتوپدی به صورت مداوم و در مدت زمان مشخص‌شده پوشیده شوند. این مدت معمولاً بین ۱۶ تا ۲۳ ساعت در روز است و بسته به نوع بریس و شدت اسکولیوز متفاوت می‌باشد. اثربخشی درمان وابسته به میزان پایبندی کودک و خانواده به رعایت دقیق این ساعات پوشیدن بریس است. قطع یا کاهش زمان استفاده بدون مشورت پزشک می‌تواند روند درمان را مختل کرده و باعث پیشرفت بیماری شود.

اهمیت حمایت خانواده و آموزش کودک

برای موفقیت در بریس درمانی، حمایت روانی و آموزش مناسب والدین و کودک ضروری است. کودک باید با مزایای بریس آشنا شود و درک کند که پوشیدن آن برای حفظ سلامتی‌اش است. والدین نیز باید به نکات مراقبتی مانند پیشگیری از ایجاد زخم‌های پوستی، رعایت بهداشت و انجام تمرینات ورزشی توصیه‌شده توجه داشته باشند.

.

چگونه بفهمیم کودک ما به بریس درمانی برای اسکولیوز نیاز دارد؟

تشخیص نیاز به بریس درمانی بر اساس معیارهای پزشکی و معاینه‌های تخصصی صورت می‌گیرد. در ادامه به مهم‌ترین نشانه‌ها و معیارها اشاره می‌کنیم:

نشانه‌های ظاهری اولیه

• عدم تقارن شانه‌ها یا کمر
• برآمدگی یک طرف کمر یا دنده‌ها هنگام خم شدن
• خمیدگی قابل مشاهده در ستون فقرات
• یکی بودن قد پاها یا پایین‌تر بودن یک باسن

معیارهای پزشکی

• انحراف ستون فقرات بین ۲۰ تا ۴۵ درجه بر اساس اندازه‌گیری زاویه Cobb
• رشد فعال کودک (قبل از بسته شدن صفحات رشد)
• پیشرفت تدریجی انحراف در معاینات پی‌در‌پی

تشخیص قطعی

متخصص ارتوپدی با استفاده از رادیوگرافی‌های استاندارد و ارزیابی دقیق، تصمیم به تجویز بریس می‌گیرد. در موارد مشکوک، ارجاع به فیزیوتراپیست و کاردرمانگر نیز رایج است.

نکات کلیدی برای تشخیص و درمان به موقع

اهمیت زمان شروع درمان

شروع به موقع بریس درمانی نقش بسیار مهمی در موفقیت روند درمان دارد. هر چه زودتر انحراف ستون فقرات در کودکان شناسایی و درمان شود، احتمال کنترل و جلوگیری از پیشرفت اسکولیوز بیشتر خواهد بود. تشخیص به موقع معمولاً در مراحل اولیه انحراف، قبل از رسیدن به زاویه‌های شدید، موجب می‌شود که بریس بتواند تأثیر مطلوب‌تری داشته باشد و از نیاز به جراحی جلوگیری کند.

میزان پوشیدن بریس

برای اثربخشی مطلوب بریس، باید طبق دستور پزشک حداقل ۱۸ ساعت در روز پوشیده شود. برخی انواع بریس‌ها نیاز به پوشیدن طولانی‌تر، حتی تا ۲۳ ساعت، دارند. رعایت این زمان‌بندی اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا پوشیدن ناقص یا نامنظم بریس باعث کاهش کارایی آن شده و ممکن است پیشرفت انحراف را متوقف نکند. در این زمینه، همکاری خانواده و ایجاد انگیزه در کودک برای تحمل بریس، بسیار حیاتی است.

پیگیری منظم درمان

در طول دوره درمان، جلسات پیگیری منظم به منظور ارزیابی میزان تأثیر بریس ضروری است. این پیگیری‌ها شامل معاینه بالینی و تصویربرداری‌های رادیولوژیک می‌شود که به متخصص کمک می‌کند تا روند پیشرفت یا بهبود اسکولیوز را ارزیابی کرده و در صورت نیاز، بریس را تنظیم یا تعویض کند. عدم مراجعه به موقع به پزشک می‌تواند باعث از دست رفتن فرصت اصلاح انحراف شود.

تأثیر رشد کودک در درمان

اسکولیوز در کودکان معمولاً با فرایند رشد آن‌ها ارتباط مستقیم دارد؛ به همین دلیل تغییرات رشد باید به دقت تحت نظر گرفته شود. با رشد کودک، اندازه و شکل بریس ممکن است نیاز به تنظیم داشته باشد تا همواره فشار مناسب بر ستون فقرات اعمال شود. این نکته به خصوص در کودکان خردسال که رشد سریع‌تری دارند اهمیت بیشتری دارد.

انواع بریس‌های اسکولیوز کودکان و نحوه انتخاب بهترین روش درمانی

بریس‌ها بر اساس نوع اسکولیوز و شدت آن متفاوت هستند. رایج‌ترین انواع عبارتند از:

 توراکولومبوساکرال (TLSO)

• پوشیده‌شونده زیر لباس
• موثر در انحراف‌های متوسط
• طراحی سفارشی برای کودک

میلواکی

• شامل قطعات گردنی و پشتی
• بیشتر در انحراف‌های گردنی یا بالا تنه استفاده می‌شود

چارلستون

• طراحی شبانه
• مناسب انحراف‌های کم تا متوسط

نکات انتخاب بریس

• شدت انحراف
• محل انحراف (گردنی، پشتی، کمری)
• سن و رشد کودک
• قابلیت تحمل و راحتی کودک

علائم ظاهری اسکولیوز در کودکان و نقش بریس درمانی در اصلاح آن

علائم ظاهری مهم اسکولیوز در کودکان

اسکولیوز معمولاً با تغییرات قابل مشاهده در وضعیت بدنی کودک همراه است که والدین و مراقبین باید نسبت به آن حساس باشند. مهم‌ترین علائم ظاهری شامل موارد زیر است:

• نامتقارنی شانه‌ها و کتف‌ها: یکی از شایع‌ترین نشانه‌ها، ارتفاع متفاوت شانه‌ها یا برجستگی یکی از کتف‌ها نسبت به دیگری است.
• برآمدگی دنده‌ای در یک سمت هنگام خم شدن: هنگام خم شدن کودک به جلو، ممکن است یک طرف قفسه سینه برآمده‌تر دیده شود که نشان‌دهنده انحراف و چرخش ستون فقرات است.
• کج شدن تنه به یک سمت: تنه کودک به طور غیرطبیعی به یک طرف خم شده یا انحراف پیدا کرده است.
• تفاوت ارتفاع لگن: لگن ممکن است در دو طرف نامتقارن به نظر برسد که باعث تغییر در راه رفتن کودک می‌شود.

نقش بریس درمانی در اصلاح علائم

بریس درمانی با اعمال فشار کنترل‌شده و هدفمند روی نقاط مشخصی از ستون فقرات، می‌تواند این انحرافات ظاهری را کاهش دهد یا حداقل از پیشرفت آن‌ها جلوگیری کند. البته باید توجه داشت که بریس‌ها معمولاً جنبه کنترل بیماری دارند و اصلاح کامل اسکولیوز تنها در مواردی که انحراف در مراحل ابتدایی و خفیف تشخیص داده شود، امکان‌پذیر است.

محدودیت‌ها و اهمیت تشخیص زودهنگام

بریس‌ها نمی‌توانند انحراف‌های شدید یا پیشرفته را به طور کامل درمان کنند و در این موارد ممکن است درمان‌های جراحی مطرح شود. بنابراین، تشخیص زودهنگام و شروع به موقع بریس درمانی کلید موفقیت در کاهش عوارض ظاهری و جلوگیری از پیشرفت اسکولیوز است. در کنار استفاده از بریس، پیروی از دستورات متخصص، مراجعه منظم و مراقبت‌های حمایتی نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی کودک دارد.

 

مراحل تشخیص و درمان اسکولیوز کودکان با بریس: از ارزیابی تا نتیجه

1. ارزیابی اولیه

• معاینه بالینی و تصویربرداری
• تعیین زاویه Cobb
• بررسی وضعیت رشد

2.تجویز بریس

• انتخاب نوع بریس مناسب
• اندازه‌گیری و ساخت سفارشی

3. آموزش پوشیدن بریس

• توضیح نحوه استفاده
• آموزش والدین و کودک برای رعایت دستورالعمل

4. پیگیری درمان

• جلسات کنترل ماهانه یا دو ماه یک بار
• تصویربرداری پیگیری
• اصلاح یا تعویض بریس در صورت نیاز

5. ارزیابی نتیجه

• بررسی کاهش یا توقف پیشرفت اسکولیوز
• ارزیابی کیفیت زندگی کودک

تأثیر بریس درمانی در جلوگیری از پیشرفت اسکولیوز در کودکان

مطالعات متعدد علمی نشان داده‌اند که بریس درمانی در حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد موارد می‌تواند از پیشرفت انحراف ستون فقرات جلوگیری کند.

فواید کلیدی بریس درمانی

• کاهش نیاز به جراحی
• بهبود تعادل و ظاهر بدن
• افزایش اعتماد به نفس کودک
• کمک به رشد طبیعی ستون فقرات

 

نکاتی که والدین باید بدانند

• رعایت مدت زمان پوشیدن بریس طبق دستور پزشک
• مراقبت از پوست زیر بریس (پیشگیری از زخم و تحریک)
• حفظ فعالیت‌های فیزیکی و ورزش‌های توصیه شده
• کنترل منظم توسط پزشک و تیم درمان
• حمایت روانی از کودک برای تحمل شرایط درمان

 

مطالعات موردی موفقیت‌آمیز بریس درمانی در کودکان مبتلا به اسکولیوز

مطالعه موردی ۱: دختری ۶ ساله با مشکلات ثبت حسی

زمینه: دختر با اختلالات حسی و مدولاسیون، تحت درمان کاردرمانی حسی (Sensory Integration) با جلسات دو بار در هفته بود.
روش: استفاده از ماساژ با برس‌های بافت‌دار و تحریک دهلیزی، همراه با بریس درمانی اسکولیوز.
نتایج: بهبود هماهنگی حسی-حرکتی و کنترل بهتر اسکولیوز گزارش شد که کیفیت زندگی کودک را ارتقا داد.

مطالعه موردی ۲: پسر کوچکی با حساسیت بالا به بافت و صدا

زمینه: کودک با حساسیت‌های شدید که باعث کاهش تعامل اجتماعی شده بود.
مداخله: ترکیب درمان کاردرمانی حسی با بریس درمانی منظم
دستاوردها: کاهش حساسیت، افزایش تحمل بریس و بهبود عملکرد اجتماعی و جسمانی

مطالعه موردی ۳: کودک با رفتارهای پرخاشگرانه ناشی از استرس

مداخله: تکنیک‌های خودتنظیمی همراه با پوشیدن بریس در محیط‌های مختلف
نتیجه: کاهش قابل توجه رفتارهای پرخاشگرانه و بهبود انتقال مدیریت تحریک به محیط‌های مختلف

بیشتر بخوانید:اسکولیوز در کودکان: ظاهر فیزیکی چگونه تغییر می‌کند؟

جمع‌بندی

بریس درمانی یکی از روش‌های مؤثر و شناخته‌شده برای کنترل و پیشگیری از پیشرفت اسکولیوز در کودکان است. اهمیت تشخیص زودهنگام و شروع به موقع این درمان در موفقیت آن نقشی اساسی دارد. علائم ظاهری مانند نامتقارنی شانه‌ها، برآمدگی دنده‌ها و کج شدن تنه، باید توسط والدین و متخصصان به دقت بررسی شوند تا در صورت لزوم، ارزیابی‌های تخصصی انجام شود. استفاده مداوم و منظم از بریس، همراه با پیگیری‌های منظم پزشکی، از عوامل کلیدی در جلوگیری از پیشرفت انحراف ستون فقرات محسوب می‌شود.

بریس‌ها بیشتر جنبه کنترل بیماری دارند و اصلاح کامل اسکولیوز تنها در موارد خفیف و ابتدایی ممکن است. همکاری خانواده و آموزش کودک در استفاده از بریس و رعایت نکات مراقبتی، از عوامل مهم در افزایش اثربخشی درمان است. با توجه به رشد سریع کودکان، تنظیم و پیگیری‌های مکرر بریس ضروری است تا فشار مناسبی بر ستون فقرات وارد شود. در نهایت، بریس درمانی در کنار مراقبت‌های تخصصی می‌تواند کیفیت زندگی کودکان مبتلا به اسکولیوز را بهبود بخشد و از نیاز به روش‌های درمانی تهاجمی‌تر جلوگیری کند.

منابع

1. Scoliosis Research Society (SRS)
2. National Scoliosis Foundation (NSF)
3. Cleveland Clinic – Scoliosis
4. Mayo Clinic – Scoliosis
5. Martha Hawes, Scoliosis and the Human Spine
6. Elise Browning Miller, Yoga for Scoliosis
7. com, Sensory Integration Therapy of a Six Year Old Girl
8. net, Effectiveness of Occupational Therapy Using Sensory Integrative Techniques
9. Middletown Autism Center, Case Study 4 – Best Practice: Sensory

 

 

مقدمه

اسکولیوز در کودکان، انحراف جانبی ستون فقرات است که در کودکان و نوجوانان به ویژه در دوره‌های رشد سریع می‌تواند منجر به تغییرات قابل توجهی در ظاهر فیزیکی بدن شود. شناسایی به موقع علائم اسکولیوز در کودکان نقش اساسی در جلوگیری از پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی آنان دارد. از آنجا که تغییرات ظاهری یکی از اولین نشانه‌های این بیماری است، بررسی دقیق این تغییرات می‌تواند به تشخیص زودهنگام کمک کرده و روند درمان را تسهیل نماید. هدف این مقاله، بررسی تخصصی تغییرات ظاهری اسکولیوز در کودکان، علل آن، روش‌های تشخیص و تاثیر درمان‌ها بر اصلاح ظاهر فیزیکی است.

تعریف اسکولیوز در کودکان و انواع آن

اسکولیوز به انحراف جانبی ستون فقرات به میزان حداقل ۱۰ درجه با استفاده از زاویه کِبِی (Cobb angle) گفته می‌شود. در کودکان سه نوع اصلی اسکولیوز شایع است:

• ایدیوپاتیک نوجوانان (Adolescent Idiopathic Scoliosis – AIS): شایع‌ترین نوع که علت مشخصی ندارد و بیشتر در دختران نوجوان مشاهده می‌شود.
• مادرزادی: ناشی از ناهنجاری‌های شکل‌گیری مهره‌ها در دوران جنینی است و معمولاً در سنین پایین‌تر تشخیص داده می‌شود.
• عصبی‌عضلانی: مربوط به اختلالات عصبی و عضلانی مانند فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی است که منجر به عدم تعادل عضلات و انحراف ستون فقرات می‌شود.

تشخیص اسکولیوز نوجوانان اهمیت بالایی دارد زیرا سرعت رشد در این دوره بالا بوده و انحراف ممکن است به سرعت پیشرفت کند، در نتیجه درمان به موقع اهمیت زیادی دارد.

علل و عوامل مؤثر در بروز اسکولیوز در کودکان

اسکولیوز در کودکان می‌تواند ناشی از عوامل متنوعی باشد که در نوع، شدت و روند پیشرفت بیماری تأثیرگذارند. شناخت دقیق علل و عوامل زمینه‌ای برای پیشگیری، تشخیص زودهنگام و انتخاب روش درمانی مناسب اهمیت بالایی دارد.

اسکولیوز ایدیوپاتیک

شایع‌ترین نوع اسکولیوز در کودکان و نوجوانان، نوع ایدیوپاتیک است که علت دقیق آن هنوز کاملاً مشخص نیست، اما تحقیقات متعدد نقش ژنتیک را برجسته کرده‌اند. مطالعات ژنتیکی نشان داده‌اند که سابقه خانوادگی اسکولیوز می‌تواند احتمال بروز این بیماری را افزایش دهد. علاوه بر ژنتیک، رشد نامتقارن ستون فقرات و عضلات اطراف آن نقش مهمی در ایجاد انحراف دارند. در این نوع، رشد سریع در دوره نوجوانی و تغییرات هورمونی ممکن است باعث افزایش سرعت پیشرفت انحراف شوند. سبک زندگی کم‌تحرک نیز می‌تواند ضعف عضلانی و عدم تعادل را تشدید کند و بر روند بیماری اثرگذار باشد. همچنین برخی اختلالات متابولیک و تغذیه‌ای در کودکان ممکن است به تضعیف ساختار استخوانی و عضلانی منجر شده و زمینه‌ساز اسکولیوز شوند.

اسکولیوز مادرزادی

نوع مادرزادی اسکولیوز به دلیل اختلالات ژنتیکی و نقص‌های شکل‌گیری مهره‌ها از زمان تولد ایجاد می‌شود. در این حالت، مهره‌ها یا قسمت‌هایی از آن به‌صورت ناقص یا به شکل غیرطبیعی رشد می‌کنند که باعث انحراف دائمی و تغییرات قابل توجه در ساختار ستون فقرات می‌شود. این نوع اسکولیوز معمولاً پیچیده‌تر و مقاوم‌تر به درمان است و نیازمند پیگیری‌های تخصصی و طولانی‌مدت می‌باشد.

اسکولیوز عصبی‌عضلانی

این نوع اسکولیوز ناشی از اختلالات در عملکرد سیستم عصبی یا عضلانی است. بیماری‌هایی مانند فلج مغزی، دیستروفی عضلانی و فلج اطفال باعث ضعف و عدم تعادل عضلات پشت و تنه می‌شوند. ضعف عضلات حمایتی ستون فقرات موجب خم شدن و انحراف آن به یک سمت می‌گردد. این نوع اسکولیوز معمولاً پیش‌رونده بوده و کنترل آن نیازمند درمان‌های تخصصی چندجانبه است.

تغییرات ظاهری قابل مشاهده اسکولیوز در کودکان

تغییر فرم بدن در اسکولیوز به ویژه در کودکان قابل توجه است و معمولاً اولین علامتی است که خانواده‌ها متوجه می‌شوند. برخی از مهم‌ترین نشانه‌های ظاهری عبارتند از:

• عدم تقارن شانه‌ها: یک شانه بالاتر یا جلوتر از دیگری قرار می‌گیرد.
• برجستگی دنده‌ها یا پشت: در هنگام خم شدن به جلو، برجستگی قابل مشاهده در یک سمت قفسه سینه یا پشت ایجاد می‌شود که ناشی از چرخش مهره‌ها است.
• زاویه لگن نامتقارن: لگن ممکن است کج یا بالاتر از طرف مقابل باشد که باعث تغییر حالت راه رفتن می‌شود.
• تغییر وضعیت سر و گردن: سر ممکن است کمی به یک طرف متمایل شود تا با وضعیت ستون فقرات هماهنگ شود.
• حالت بدن کج و نامتعادل: کل بدن ممکن است به یک سمت خم شده یا نامتقارن به نظر برسد.

تغییر فرم بدن در اسکولیوز ممکن است در مراحل اولیه به سختی قابل تشخیص باشد، بنابراین والدین و معلمان باید به این علائم ظاهری اسکولیوز در کودکان حساس باشند.

نقش والدین و معلمان در شناسایی اولیه تغییرات ظاهری

شناسایی اولیه علائم اسکولیوز در کودکان و نوجوانان نقش بسیار مهمی در پیشگیری از پیشرفت بیماری دارد. اغلب والدین و معلمان به عنوان افرادی که بیشترین زمان را با کودک می‌گذرانند، اولین کسانی هستند که می‌توانند تغییرات ظاهری غیرطبیعی را مشاهده کنند و به‌موقع به متخصصین ارجاع دهند.

اهمیت آموزش والدین

والدین باید از همان مراحل اولیه رشد کودک، به وضعیت ستون فقرات و تعادل بدنی او دقت کنند. تغییراتی مانند عدم تقارن شانه‌ها، بالاتر بودن یکی از کتف‌ها نسبت به دیگری، برجستگی یا برآمدگی غیرطبیعی در ناحیه پشت یا قفسه سینه، و تغییرات در وضعیت لگن از علائم هشداردهنده اسکولیوز هستند. همچنین تغییر در طرز ایستادن یا راه رفتن کودک می‌تواند نشان‌دهنده تغییرات در ساختار ستون فقرات باشد. آموزش والدین از طریق کارگاه‌های آموزشی، بروشورها و مشاوره‌های پزشکی می‌تواند به افزایش آگاهی آن‌ها کمک کند تا در صورت مشاهده هرگونه علامت، سریعاً اقدام به پیگیری کنند.

نقش کلیدی معلمان

معلمان نیز به عنوان ناظران اصلی رفتار و وضعیت بدنی کودکان در محیط مدرسه، نقش حیاتی در شناسایی زودهنگام اسکولیوز ایفا می‌کنند. آن‌ها می‌توانند در هنگام نشستن یا ایستادن دانش‌آموزان، به مواردی مانند کج بودن بدن، عدم تقارن شانه‌ها و حتی تغییر در نحوه پوشیدن لباس‌ها توجه کنند. معلمان می‌توانند با ثبت این مشاهدات و اطلاع‌رسانی به والدین یا مسئولین بهداشت مدرسه، موجبات ارجاع به موقع کودک به متخصص را فراهم آورند.

همکاری خانواده و مدرسه

بهترین نتایج زمانی حاصل می‌شود که همکاری نزدیکی بین والدین، معلمان و متخصصان پزشکی برقرار باشد. والدین و معلمان باید بدانند که تشخیص به موقع و درمان صحیح اسکولیوز، می‌تواند از پیشرفت انحراف جلوگیری کند و ظاهر و سلامت کودک را حفظ نماید. بنابراین، توصیه می‌شود در صورت مشاهده هر گونه تغییر غیرطبیعی، کودک به متخصص ارتوپدی یا فیزیوتراپی ارجاع داده شود تا ارزیابی جامع صورت گیرد.

 روش‌های تشخیص اسکولیوز در کودکان با تأکید بر ارزیابی فیزیکی

تشخیص اسکولیوز در کودکان و نوجوانان فرآیندی چند مرحله‌ای است که ترکیبی از معاینات بالینی دقیق و روش‌های تصویربرداری تخصصی را شامل می‌شود. تشخیص زودهنگام و صحیح، نقش کلیدی در جلوگیری از پیشرفت انحراف و بهبود نتایج درمانی دارد.

تست خم شدن به جلو (Adams Forward Bend Test)

یکی از ساده‌ترین و در عین حال مهم‌ترین روش‌های غربالگری اسکولیوز، تست خم شدن به جلو است. در این تست، کودک به آرامی از ناحیه کمر خم می‌شود تا زاویه انحراف و برجستگی‌های غیرطبیعی در قفسه سینه یا پشت به‌راحتی قابل مشاهده باشد. پزشک یا متخصص مراقبت‌های بهداشتی، با نگاه کردن از روبرو و پهلو، به دنبال نشانه‌هایی مانند برجستگی یک طرف دنده‌ها، عدم تقارن شانه‌ها، یا کجی ستون فقرات است. این تست معمولاً در محیط‌های مدرسه یا مراکز بهداشتی به عنوان روش اولیه غربالگری استفاده می‌شود.

معاینه بالینی جامع

پس از مشاهده نشانه‌های ظاهری در تست خم شدن، معاینه بالینی کامل‌تری انجام می‌شود که شامل ارزیابی دقیق تقارن شانه‌ها، موقعیت و زاویه لگن، وضعیت ستون فقرات و بررسی دامنه حرکتی است. متخصص همچنین به بررسی تعادل عضلانی و وضعیت سر و گردن می‌پردازد، زیرا ناهنجاری‌های اسکولیوز می‌توانند منجر به تغییرات ثانویه در وضعیت بدن شوند. این معاینه معمولاً توسط ارتوپد یا فیزیوتراپیست متخصص انجام می‌شود.

تصویربرداری رادیولوژیک

اگر در معاینات بالینی نشانه‌های اسکولیوز تایید شود، تصویربرداری رادیولوژیک به منظور تعیین شدت و نوع انحراف ضروری است. اشعه ایکس استاندارد در نماهای جلو-عقب و جانبی گرفته می‌شود تا زاویه Cobb که معیار اصلی سنجش میزان انحراف ستون فقرات است، محاسبه شود. زاویه Cobb به پزشکان کمک می‌کند تا شدت اسکولیوز را درجه‌بندی کنند و بر اساس آن تصمیم بگیرند که درمان محافظه‌کارانه مانند بریس کافی است یا نیاز به جراحی وجود دارد.

اهمیت تشخیص دقیق و به موقع

تشخیص به موقع اسکولیوز، به ویژه در دوره‌های رشد سریع نوجوانی، از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا در این مرحله انحراف می‌تواند به سرعت پیشرفت کند و تغییرات ظاهری قابل توجهی ایجاد نماید. ارزیابی‌های دقیق و منظم توسط والدین، معلمان و متخصصان بهداشتی، همراه با استفاده هوشمندانه از روش‌های تشخیصی، زمینه‌ساز انتخاب مناسب‌ترین درمان و جلوگیری از پیشرفت بیماری خواهد بود.

مطالعه موردی: بررسی تغییرات ظاهری قبل و بعد از درمان

نمونه ۱: نوجوان ۱۴ ساله با انحراف ۴۹ درجه توراسیک

این پسر نوجوان با انحراف ۴۹ درجه در ناحیه توراسیک تحت درمان بریس سه‌بعدی تمام‌وقت به مدت ۲۱ ماه به همراه تمرینات SEAS  قرار گرفت. این ترکیب درمانی منجر به کاهش زاویه به ۳۱ درجه شد و تغییرات ملموسی در ظاهر فیزیکی وی ایجاد گردید. برجستگی قفسه سینه کاهش یافت و تعادل بدن بهبود یافت، بدون نیاز به جراحی.

نمونه ۲: دختر ۱۲ ساله با انحراف ۲۵ درجه

این کودک در شروع درمان دارای انحراف ۲۵ درجه و Risser 0 بود. در پیگیری رشد سریع انحراف به ۳۲ درجه رسید. با شروع بریس تمام‌وقت به مدت ۱۲ ماه، انحراف تثبیت شد و در پایان دوره درمان، انحراف به ۲۸ درجه کاهش یافت. ظاهر بدن کودک متوازن‌تر شده و بدون درد به بلوغ رسید.

مطالعات نشان می‌دهند که درمان به موقع و پایش مداوم می‌تواند تغییرات ظاهری چشمگیری در کودکان مبتلا به اسکولیوز ایجاد کند.

گزینه‌های درمانی و تأثیر آن‌ها بر اصلاح ظاهر فیزیکی

درمان اسکولیوز در کودکان بر اساس شدت انحراف و مرحله رشد انتخاب می‌شود.

• بریس (Brace): بریس سه‌بعدی از جمله روش‌های موثر برای جلوگیری از پیشرفت انحراف است که به شکل قابل توجهی ظاهر فیزیکی را بهبود می‌بخشد. درمان با بریس معمولاً در انحرافات متوسط و در دوره رشد سریع توصیه می‌شود.
• فیزیوتراپی و ورزش: تمرینات اختصاصی مانند SEAS و یوگا می‌توانند عضلات اطراف ستون فقرات را تقویت و تعادل بدن را بهبود بخشند. این روش‌ها باعث اصلاح تغییر فرم بدن در اسکولیوز و کاهش علائم ظاهری می‌شوند.
• جراحی: در موارد شدید یا پیشرفته که انحراف بیشتر از ۴۵ تا ۵۰ درجه است و یا درمان‌های غیرجراحی موثر واقع نشده‌اند، جراحی اصلاحی توصیه می‌شود. جراحی باعث اصلاح بلندمدت ساختار ستون فقرات و بهبود ظاهر فیزیکی می‌شود.

پایش اسکولیوز بدون جراحی و کنترل مداوم بیمار به جلوگیری از پیشرفت انحراف و حفظ کیفیت ظاهری بدن کمک می‌کند.

بیشتر بخوانید: اسکولیوز در کودکان: علائم، تشخیص و درمان

جمع‌بندی و توصیه‌های نهایی

تغییرات ظاهری اسکولیوز در کودکان می‌تواند از علائم اولیه و مهم تشخیص این بیماری باشد. توجه به علائم اسکولیوز در کودکان توسط والدین و معلمان و انجام ارزیابی‌های فیزیکی به موقع، به تشخیص زودهنگام و پیشگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کند. درمان‌های غیرجراحی مانند بریس و تمرینات اصلاحی نقش مهمی در بهبود ظاهر فیزیکی دارند و در موارد شدید، جراحی گزینه نهایی است.

برای پیشگیری از پیامدهای ظاهری و حفظ سلامت جسمی کودک، توصیه می‌شود مداخلات درمانی به موقع انجام شود و مراقبت مستمر پیگیری گردد.

منابع

• Scoliosis Research Society (SRS)
• National Scoliosis Foundation (NSF)
• Cleveland Clinic – Scoliosis
• Mayo Clinic – Scoliosis
• Idiopathic Scoliosis

مقدمه

اسکولیوز در کودکان نوعی انحراف جانبی غیرطبیعی در ستون فقرات است که ممکن است به‌صورت منحنی C یا S شکل ظاهر شود. اگرچه این وضعیت می‌تواند در هر سنی ایجاد شود، اما بیشترین بروز آن در کودکان و نوجوانان، خصوصاً در دوره‌های رشد سریع استخوانی (معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ سالگی)، دیده می‌شود. اسکولیوز ممکن است خفیف باشد و بدون علامت باقی بماند، اما در صورت پیشرفت، می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند درد مزمن، اختلال در عملکرد حرکتی، فشار بر اندام‌های داخلی (مانند ریه‌ها) و کاهش کیفیت زندگی شود.

بر اساس داده‌های منتشر شده توسط Scoliosis Research Society (SRS)، حدود ۲ تا ۳ درصد از کودکان در سنین مدرسه دچار درجاتی از اسکولیوز هستند، اما تنها بخش کوچکی از آن‌ها نیاز به درمان تخصصی پیدا می‌کنند. درمان موفق اسکولیوز تا حد زیادی به زمان تشخیص بستگی دارد. زمانی که اسکولیوز در مراحل ابتدایی و در دوران رشد فعال شناسایی شود، می‌توان با روش‌های غیرجراحی مانند استفاده از بریس، تمرینات فیزیوتراپی و پایش مستمر، از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

تشخیص به‌موقع از طریق معاینه فیزیکی (مانند آزمون آدمز) و تصویربرداری با اشعه ایکس جهت اندازه‌گیری زاویه کوب (Cobb Angle) انجام می‌شود. والدین باید نسبت به علائم هشداردهنده مانند ناقرینگی در شانه‌ها، برجستگی یک سمت کمر هنگام خم شدن به جلو، یا افتادگی غیرطبیعی یک سمت لگن هوشیار باشند.

همان‌طور که Mayo Clinic نیز تأکید می‌کند، بخش بزرگی از موارد اسکولیوز در دوران نوجوانی بدون علت مشخص (ایدیوپاتیک) بروز می‌کند و بدون اطلاع والدین به تدریج پیشرفت می‌نماید. در نتیجه، افزایش آگاهی خانواده‌ها نسبت به این بیماری، یکی از کلیدی‌ترین عوامل در کنترل مؤثر آن محسوب می‌شود.

در مجموع، اسکولیوز اگرچه در ظاهر ممکن است تنها یک ناهنجاری قامتی به نظر برسد، اما در صورت بی‌توجهی، می‌تواند تبعات بلندمدتی بر سلامت جسمی و روانی کودک به جا بگذارد. آموزش، پیشگیری و تشخیص زودهنگام، ابزارهای اصلی برای مقابله با این اختلال خاموش هستند.

علائم اولیه اسکولیوز در کودکان

اسکولیوز، که به‌عنوان انحراف جانبی ستون فقرات شناخته می‌شود، اغلب در مراحل ابتدایی خود علائم ظریف و نامحسوسی دارد که ممکن است توسط والدین یا حتی پزشکان عمومی نادیده گرفته شود. به همین دلیل، آگاهی از علائم اولیه اسکولیوز در کودکان اهمیت بسیار بالایی دارد تا بتوان بیماری را در مراحل اولیه شناسایی و درمان کرد.

در ابتدا، علائم اسکولیوز معمولاً خفیف هستند و بیشتر به صورت ناقرینگی‌های کوچک در قامت و وضعیت بدن بروز می‌کنند. برخی از شایع‌ترین علائم قابل مشاهده عبارتند از:

• شانه‌های نامتقارن: یکی از شانه‌ها کمی بالاتر یا جلوتر از دیگری قرار می‌گیرد. این تفاوت ممکن است در نگاه اول کوچک به نظر برسد، اما یکی از اولین نشانه‌های قابل تشخیص اسکولیوز است. والدین باید توجه کنند که حتی یک اختلاف ظریف در ارتفاع یا موقعیت شانه‌ها می‌تواند علامت هشداردهنده باشد.
• برآمدگی یک‌طرفه قفسه سینه: هنگام خم شدن کودک به جلو (مانند آزمون آدمز)، ممکن است برجستگی یا برآمدگی غیرمعمولی در یک سمت قفسه سینه یا پشت دیده شود. این نشانه به دلیل چرخش مهره‌ها و دنده‌ها ایجاد می‌شود و از مهم‌ترین شاخص‌های اسکولیوز محسوب می‌شود.
• کمر یا باسن نامتقارن: ممکن است یک طرف کمر یا لگن بالاتر یا پایین‌تر از سمت دیگر باشد، یا یک سمت کمر کمی برآمده‌تر به نظر برسد. این عدم تقارن در موقعیت ایستادن کودک می‌تواند نشان‌دهنده انحنای ستون فقرات باشد.
• خمیدگی غیرطبیعی ستون فقرات: اگر به ستون فقرات کودک نگاه کنید، ممکن است متوجه شوید که ستون فقرات به جای اینکه خطی مستقیم باشد، به شکل منحنی‌های C یا S درآمده است. البته این علامت معمولاً زمانی آشکارتر می‌شود که انحراف نسبتاً پیشرفت کرده باشد.

علاوه بر علائم ظاهری، در برخی کودکان ممکن است درد کمر یا خستگی غیرمعمول هنگام فعالیت‌های بدنی دیده شود، هرچند این علائم در اسکولیوز خفیف کمتر شایع است.

مطالعات و دستورالعمل‌های بالینی که توسط سازمان‌های معتبر مانند Scoliosis Research Society و Mayo Clinic ارائه شده‌اند، تأکید می‌کنند که به‌دلیل رشد سریع استخوان‌ها در دوران کودکی و نوجوانی، این علائم نباید نادیده گرفته شوند. تشخیص زودهنگام این علائم توسط والدین و پزشکان خانواده، به‌خصوص در معاینات دوره‌ای مدرسه یا ویزیت‌های پزشکی منظم، می‌تواند به درمان به موقع و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند.

همچنین توصیه می‌شود در صورت مشاهده هر یک از علائم فوق، کودک حتماً تحت معاینه تخصصی قرار گیرد تا از طریق روش‌های تشخیصی دقیق مانند تصویربرداری اشعه ایکس و آزمون‌های بالینی، میزان انحراف ستون فقرات ارزیابی شود.

در نهایت، به یاد داشته باشید که آگاهی والدین و مراقبان کودک نقش اساسی در تشخیص و کنترل اسکولیوز دارد. بررسی منظم قامت و قامت کودک در خانه، و آشنایی با این علائم، می‌تواند به پیشگیری از مشکلات جدی‌تر در آینده کمک کند.

روش‌های تشخیص اسکولیوز در کودکان

تشخیص اسکولیوز در کودکان معمولاً از طریق مراحل زیر انجام می‌شود:

معاینه بالینی

پزشک با بررسی وضعیت ایستادن کودک و انجام تست خم شدن به جلو (آدامز)، به وجود انحرافات در ستون فقرات پی می‌برد.

تصویربرداری

• رادیوگرافی (X-ray): برای تعیین درجه انحراف و محل دقیق آن استفاده می‌شود.
• MRI یا سی‌تی‌اسکن: در صورت مشکوک بودن به علل عصبی یا ساختاری دیگر، ممکن است تجویز شود.

تست آدامز، که در آن کودک به جلو خم می‌شود و دست‌ها را آویزان می‌کند، به‌ویژه در تشخیص اسکولیوز در مراحل اولیه مؤثر است.

درمان اسکولیوز در کودکان با بریس

بریس (قوزبند) یکی از روش‌های غیرجراحی موثر برای کنترل پیشرفت اسکولیوز در کودکان است.

• بریس برای کودکانی که در حال رشد هستند و زاویه کوب بین ۲۵ تا ۴۰ درجه دارند، توصیه می‌شود.
• پوشیدن بریس باید روزانه بین ۱۶ تا ۲۳ ساعت باشد تا تاثیر مطلوب حاصل شود.
• انواع مختلف بریس بسته به نوع و محل انحراف ستون فقرات وجود دارد، مانند بریس توراسیک لومبوساکرال.
• استفاده منظم و نظارت پزشک متخصص ارتوپدی بسیار مهم است تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.
• مطالعات نشان داده‌اند که درمان با بریس می‌تواند نیاز به جراحی را کاهش دهد و به کنترل انحنای ستون فقرات کمک کند.

جراحی اسکولیوز در کودکان

در مواردی که انحراف ستون فقرات بیش از ۴۰ درجه باشد و با روش‌های غیرجراحی قابل کنترل نباشد، جراحی توصیه می‌شود، روش‌های جراحی شامل :

• جراحی فیوژن (Fusion): در این روش، مهره‌های ستون فقرات به‌هم جوش داده می‌شوند تا از حرکت بیشتر جلوگیری شود.
• استفاده از میله‌های قابل گسترش: برای کودکان در حال رشد، میله‌هایی به ستون فقرات متصل می‌شود که به‌طور دوره‌ای طول آن‌ها افزایش می‌یابد تا با رشد کودک هماهنگ باشد.

جراحی معمولاً در بیمارستان انجام می‌شود و نیاز به بستری شدن دارد. بازیابی پس از جراحی ممکن است چند ماه طول بکشد و نیاز به فیزیوتراپی داشته باشد.

بررسی بالینی با آزمون آدامز

آزمون آدامز یکی از ابتدایی‌ترین و در عین حال مؤثرترین روش‌های غربالگری اسکولیوز است که به‌ویژه در محیط‌های بالینی و مدارس برای تشخیص اولیه انحرافات ستون فقرات در کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود. این آزمون، اولین گام در ارزیابی غیرتهاجمی اسکولیوز محسوب می‌شود و توسط منابع معتبری مانند Scoliosis Research Society (SRS) به‌عنوان بخشی از معاینات روتین توصیه شده است.

در این روش، کودک در حالت ایستاده به جلو خم می‌شود، در حالی که پاها صاف، زانوها کشیده و دست‌ها آزادانه آویزان هستند. در این وضعیت، ستون فقرات، کتف‌ها و دنده‌ها در حالتی قرار می‌گیرند که هرگونه چرخش مهره‌ای یا ناهماهنگی در عضلات و قفسه سینه به‌راحتی قابل مشاهده می‌شود. پزشک یا مراقب سلامت از پشت کودک به‌دقت وضعیت تقارن دو طرف کمر، برجستگی دنده‌ها یا عدم تقارن در خط میانی پشت را بررسی می‌کند.

یکی از شاخصه‌های مهم در این آزمون، مشاهده چیزی است که به آن rib hump یا «برآمدگی یک‌طرفه دنده‌ای» گفته می‌شود. وجود چنین برجستگی‌ای هنگام خم شدن کودک به جلو، معمولاً نشانه‌ای از چرخش مهره‌هاست که می‌تواند به تشخیص اسکولیوز کمک کند.

طبق دستورالعمل‌های NSF، اگر آزمون آدامز مشکوک باشد، پزشک معمولاً انجام تصویربرداری با اشعه X را برای اندازه‌گیری دقیق زاویه انحراف (زاویه کوب) توصیه می‌کند. این آزمون به‌تنهایی برای تشخیص قطعی کافی نیست، اما در تشخیص زودهنگام و ارجاع به موقع نقش حیاتی ایفا می‌کند.

یکی از مزایای مهم آزمون آدامز، سادگی و غیرتهاجمی بودن آن است. این آزمون را می‌توان به‌راحتی در مدارس یا مطب‌های عمومی نیز اجرا کرد و حتی والدین نیز با آموزش مناسب، می‌توانند ناهنجاری‌های ابتدایی را تشخیص دهند. به همین دلیل، بسیاری از برنامه‌های غربالگری اسکولیوز در مدارس ایالات متحده و کشورهای پیشرفته، از این آزمون به‌عنوان ابزار اولیه استفاده می‌کنند.

به گفته Mayo Clinic، هرچند آزمون آدامز نمی‌تواند نوع دقیق یا شدت اسکولیوز را مشخص کند، اما اگر با مشاهده دقیق و آگاهی از سایر علائم همراه باشد، می‌تواند راه‌گشای تشخیص به‌موقع و درمان مؤثر باشد

نقش زاویه کوب در تصمیم‌گیری درمان

زاویه کوب (Cobb angle) معیاری است که برای اندازه‌گیری درجه انحراف ستون فقرات استفاده می‌شود. این زاویه با رادیوگرافی تعیین می‌شود و بر اساس آن، تصمیم‌گیری در مورد نوع درمان انجام می‌شود:

• زاویه کمتر از ۲۵ درجه: معمولاً نیاز به درمان خاصی ندارد و فقط تحت نظر قرار می‌گیرد.
• زاویه بین ۲۵ تا ۴۰ درجه: استفاده از بریس توصیه می‌شود
• زاویه بیش از ۴۰ درجه: معمولاً به عنوان آستانه‌ای برای بررسی گزینه‌های جراحی در نظر گرفته می‌شود، به‌ویژه اگر کودک هنوز در حال رشد باشد.

پزشکان از این معیار برای تعیین برنامه درمانی استفاده می‌کنند. زاویه کوب همچنین در پایش پیشرفت یا پسرفت بیماری طی زمان، نقش مهمی دارد. بنابراین، گرفتن عکس‌های سریالی در فواصل منظم ضروری است.

تأثیر رشد استخوان بر انتخاب روش درمان

رشد اسکلتی کودک یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در انتخاب روش درمان اسکولیوز است. هرچه کودک به پایان دوران رشد نزدیک‌تر باشد، احتمال پیشرفت انحراف ستون فقرات کاهش می‌یابد.

فاکتورهای اصلی برای ارزیابی رشد استخوان

1. مرحله بلوغ اسکلتی (Risser Score)

این معیار میزان کلسیفیکاسیون صفحات رشد در لگن را می‌سنجد. نمره پایین‌تر (مثلاً 0 یا 1) نشان‌دهنده رشد فعال و بالا بودن ریسک پیشرفت اسکولیوز است.

2. سن استخوانی در رادیوگرافی مچ دست

مقایسه سن استخوانی با سن تقویمی کودک می‌تواند به پیش‌بینی طول دوره رشد کمک کند.

3. قد و نمودار رشد

بررسی نمودار رشد قدی در کودکان نیز اطلاعات خوبی برای برآورد مدت باقی‌مانده از رشد می‌دهد.

در مجموع، کودکی که در سنین رشد سریع (معمولاً بین ۸ تا ۱۴ سالگی) است، در معرض ریسک بالاتر پیشرفت بیماری قرار دارد و مداخلات زودهنگام مانند بریس یا حتی جراحی باید با دقت بیشتری بررسی شوند

راهکارهای ترکیبی: بریس و ورزش

ترکیب بریس با تمرینات اصلاحی، یکی از موثرترین رویکردهای درمان غیرجراحی اسکولیوز در کودکان به‌ویژه در موارد متوسط (زاویه کوب ۲۰ تا ۴۰ درجه) است.

مزایای این رویکرد ترکیبی

• افزایش اثربخشی بریس

ورزش می‌تواند عملکرد عضلات پشتیبان ستون فقرات را بهبود داده و فشار بریس را متوازن کند.

• بهبود وضعیت بدنی و اعتماد به نفس کودک

تمرینات هدفمند باعث کاهش احساس ناراحتی ناشی از بریس می‌شود.

• پیشگیری از آتروفی عضلانی

پوشیدن طولانی‌مدت بریس ممکن است باعث ضعف عضلانی شود. تمرینات اصلاحی این ضعف را جبران می‌کند.

ورزش‌های پیشنهادی (با نظارت متخصص فیزیوتراپی آشنا با اسکولیوز در کودکان)

1. تمرینات Schroth
2. تمرینات کششی برای نیم‌تنه جانبی
3. حرکات اصلاحی تنفسی
4. تمرینات ثبات دهنده مرکزی (Core Stability)

در برنامه‌ریزی این تمرینات، در نظر گرفتن نوع انحراف (یک طرفه یا دو طرفه)، محل آن (ناحیه توراسیک یا لومبار) و شدت انحراف ضروری است.

پایش دوره‌ای با گرافی سریال

پایش مداوم یکی از ارکان اصلی مدیریت موفق اسکولیوز در دوران رشد است. با توجه به اینکه این بیماری می‌تواند در بازه‌های زمانی کوتاه پیشرفت کند،گرفتن گرافی های سریال برای نظارت دقیق بر زاویه کوب ضروری است

فواصل مناسب تصویربرداری

• در دوران رشد فعال: هر ۴ تا ۶ ماه
• پس از توقف رشد: هر ۱۲ ماه (در صورت پایداری زاویه کوب)

نکات مهم

• پیشگیری از پرتودهی زیاد: استفاده از سیستم‌های Low-dose مانند EOS یا رعایت حداقل دفعات تصویربرداری با رعایت استانداردهای پزشکی اهمیت دارد.
• ثبت دقیق زاویه کوب در هر نوبت: مقایسه دقیق بین گرافی‌ها، راهنمای تصمیم‌گیری برای ادامه یا تغییر درمان است.

این پایش منظم امکان پیشگیری از پیشرفت ناگهانی بیماری و برنامه‌ریزی به‌موقع برای درمان را فراهم می‌کند.

بیشتر بخوانید: اسکولیوز چیست؟معرفی کامل انحنای غیرطبیعی ستون فقرات و علائم آن

جمع‌بندی و مرور نکات کلیدی

اسکولیوز در کودکان یکی از چالش‌برانگیزترین اختلالات اسکلتی است که اگرچه در بسیاری از موارد بدون علامت آغاز می‌شود، اما می‌تواند با پیشرفت خود بر کیفیت زندگی کودک، عملکرد حرکتی، رشد فیزیکی و حتی تنفس تأثیر بگذارد. این وضعیت که به‌صورت انحراف جانبی ستون فقرات شناخته می‌شود، بسته به شدت و سن شروع، می‌تواند خفیف تا شدید باشد و نیاز به مراقبت‌های تخصصی گام‌به‌گام دارد.

اولین قدم در مدیریت مؤثر این بیماری، آگاهی والدین از علائم اولیه است. نشانه‌هایی مانند نابرابری شانه‌ها، برآمدگی غیرعادی در یک سمت کمر هنگام خم شدن، یا لباس‌هایی که روی بدن کودک نامتقارن می‌ایستند، باید به‌عنوان زنگ خطر در نظر گرفته شوند. مراجعه به‌موقع به پزشک متخصص، انجام آزمون آدمز و تصویر برداری اشعه ایکس برای اندازه‌گیری زاویه کوب، مراحل بعدی هستند که به تشخیص دقیق کمک می‌کنند.

درمان اسکولیوز بسته به سن کودک، میزان انحراف و سرعت پیشرفت بیماری تعیین می‌شود. در موارد خفیف تا متوسط، استفاده از بریس‌های ارتوپدی به‌طور گسترده توصیه می‌شود. اگر کودک در حال رشد باشد و انحنا در مرحله پیش‌رونده قرار داشته باشد، بریس می‌تواند روند پیشرفت بیماری را کند یا حتی متوقف کند. همچنین، ترکیب این روش با ورزش‌های اصلاحی، مخصوصاً تحت نظر فیزیوتراپیست، تاثیر مثبت‌تری در حفظ تعادل عضلات و اصلاح راستای ستون فقرات خواهد داشت.

در موارد شدیدتر، مخصوصاً زمانی که زاویه انحراف از ۴۰ یا ۵۰ درجه فراتر رود، جراحی ستون فقرات ممکن است تنها گزینه درمانی باشد. جراحی با هدف صاف کردن ستون فقرات و تثبیت آن انجام می‌شود و نتایج آن در بسیاری از موارد موفقیت‌آمیز بوده است.

در نهایت، آنچه در کنترل بلندمدت اسکولیوز حیاتی است، پایش مداوم با گرافی‌های سریال و بررسی روند رشد استخوان‌هاست. بسیاری از تصمیمات درمانی بر اساس تغییرات زاویه کوب در طول زمان گرفته می‌شوند.با تشخیص به‌موقع، انتخاب درمان مناسب، همکاری کودک و خانواده، و پیگیری منظم، می‌توان اثرات اسکولیوز را به حداقل رساند و آینده‌ای سالم‌تر برای فرزندتان تضمین کرد.

نوروبلاستوما نوعی سرطان کودکان است که در سیستم عصبی نوزادان و کودکان خردسال ایجاد می شود. نوروبلاستوما در بافت عصبی نابالغ (نوروبلاست) رشد می کند.

اسن اختلال اغلب بر نوروبلاست های غدد فوق کلیوی (اندام های کوچکی که در بالای کلیه ها قرار دارند) تأثیر می گذارد. غدد فوق کلیوی هورمون هایی تولید می کنند که عملکردهای خودکار بدن را کنترل می کنند ، مانند هضم ، فشار خون ، تنفس و ضربان قلب. نوروبلاستوما همچنین می تواند در بافت عصبی نخاع ، شکم ، قفسه سینه یا گردن ایجاد شود و می تواند به سایر نقاط بدن گسترش یابد.

چشم انداز کودکان مبتلا به نوروبلاستوما به محل تومور ، سن کودک و مرحله سرطان بستگی دارد.

نوروبلاستوما چقدر شایع است؟

نوروبلاستوما نادر است ، اما شایع ترین سرطان در نوزادان است. هر سال در ایالات متحده ، حدود 800 کودک مبتلا به نوروبلاستوما تشخیص داده می شوند.

نوروبلاستوما تقریباً همیشه قبل از 5 سالگی ایجاد می شود. این بیماری می تواند در نوزادان قبل از تولد رخ دهد. نوروبلاستوما در کودکان بالای 10 سال بسیار نادر است.

مراحل نوروبلاستوما چیست؟

پزشکان نوروبلاستوما را در کودکان بر اساس میزان پیشرفت سرطان و سرعت رشد آن طبقه بندی می کنند. آنها همچنین بررسی می کنند که آیا به سایر نقاط بدن گسترش یافته (متاستاز داده شده است) یا نه.

با استفاده از این اطلاعات پزشک سطح خطر سرطان را تعیین کرده و سپس مناسب ترین درمان ها را انتخاب می کنند. مرحله نوروبلاستوما بر اساس میزان یافتن نوروبلاستوما در بدن پس از جراحی تعیین می شد. در حال حاضر ، از سیستم مرحله بندی گروه خطر بین المللی نوروبلاستوما (INRGSS) استفاده می شود. مرحله نوروبلاستوما با میزان گسترش تومور در تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا MRI  تعیین می شود. مراحل INRG نوروبلاستوما عبارتند از:

مرحله L1 : این مرحله کمترین ریسک را دارد. تومورهای L1 محدود به یک قسمت بدن هستند و گسترش نیافته اند. همچنین ، تومور ساختارهای حیاتی بدن را درگیر نکرده است.

 مرحله L2: در این مرحله ، تومور در یک قسمت بدن قرار میگیرد ، اما سلول های سرطانی می توانند به غدد لنفاوی منطقه ای گسترش پیدا کنند.

مرحله M : در این مرحله ، سلول های سرطانی به بیش از یک بخش بدن گسترش یافته اند – “بیماری متاستاتیک دور” نامیده می شود. این مرحله بالاترین ریسک را دارد.

مرحله MS : این یک دسته “ویژه” از نوروبلاستوما است که کودکان زیر 18 ماه را تحت تأثیر قرار می دهد. در این مرحله ، سلولهای سرطانی فقط به پوست ، کبد یا مغز استخوان گسترش یافته (یا متاستاز داده شده اند). کودکان مبتلا به نوروبلاستومای مرحله MS به طور کلی پیش آگهی بسیار خوبی دارند. نوروبلاستومای مرحله MS معمولاً یک بیماری کم خطر محسوب می شود.

علائم و علل نوروبلاستوما

علت ایجاد نوروبلاستوما چیست؟

نوروبلاستوما زمانی اتفاق می افتد که بافت های عصبی نابالغ (نوروبلاست) خارج از کنترل رشد می کنند. سلول ها غیر طبیعی می شوند و به رشد و تقسیم خود ادامه می دهند و تومور را تشکیل می دهند. یک جهش ژنتیکی (تغییر در ژن های نوروبلاست) باعث رشد و تقسیم غیرقابل کنترل سلول ها می شود. پزشکان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث جهش ژنتیکی می شود.

کودکانی که سابقه خانوادگی نوروبلاستوما دارند بیشتر در معرض ابتلا به این نوع سرطان هستند. اما در حدود 98 تا 99 درصد مواقع ، نوروبلاستوما ارثی نیست. کودکانی که با سایر ناهنجاری های مادرزادی (نقایص مادرزادی) متولد می شوند ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ایجاد نوروبلاستوما باشند.

علائم نوروبلاستوما چیست؟

علائم نوروبلاستوما از خفیف تا شدید متغیر است. آنها بسته به محل تومور و مرحله بیماری متفاوت هستند. بیشتر اوقات ، با ظهور علائم ، سرطان به سایر نقاط بدن گسترش یافته است. علائم عبارتند از:

• برآمدگی در گردن ، قفسه سینه ، لگن یا شکم (شکم) یا چند توده درست زیر پوست که ممکن است آبی یا بنفش به نظر برسد (در نوزادان).
• برآمدگی چشم ها یا حلقه های تیره زیر چشم (ممکن است به نظر برسد که کودک سیاه چشم دارد).
• اسهال ، یبوست ، ناراحتی معده یا از دست دادن اشتها.
• خستگی ، سرفه و تب.
• رنگ پریدگی پوست ، که نشانه کم خونی (کاهش گلبول های قرمز خون) است.
• شکم دردناک و متورم.
• مشکل در تنفس (معمولاً در نوزادان).
• ضعف ، مشکلات حرکتی یا فلج در ساق پا.

سایر علائم نوروبلاستوما ممکن است بعداً با پیشرفت بیماری ظاهر شوند. آنها عبارتند از:

• فشار خون بالا و ضربان قلب سریع.
• سندرم هورنر ، که باعث افتادگی پلک ، مردمک و تعریق تنها در یک طرف صورت می شود.
• درد در استخوان ها ، کمر یا پاها.
• مشکلات تعادل ، هماهنگی و حرکت.
• تنگی نفس.
• حرکات غیر قابل کنترل چشم یا چشمانی که به سرعت به اطراف تکان می خورند.

تشخیص و آزمایشات

نوروبلاستوما چگونه تشخیص داده می شود؟

اکثر کودکان مبتلا به نوروبلاستوما قبل از 5 سالگی تشخیص داده می شوند. در واقع نوروبلاستوما شایع ترین سرطان در نوزادان است. گاهی اوقات پزشکان نوروبلاستوما را در نوزادان متولد نشده تشخیص می دهند.

سونوگرافی قبل از تولد

برای تشخیص نوروبلاستوما ، پزشک یک معاینه فیزیکی و عصبی انجام می دهد. یک معاینه عصبی عملکرد اعصاب ، رفلکس ها و هماهنگی کودک را بررسی کرده و چندین آزمایش را برای تأیید تشخیص و بررسی گسترش سرطان انجام میدهد. این آزمایشات عبارتند از:

آزمایش خون و ادرار: برای بررسی کم خونی و ناهنجاری های خون پزشک یک شمارش کامل سلولهای خون را تجویز میکند. آزمایشات شیمی خون میزان هورمون ها را اندازه گیری می کند و موادی را در خون تشخیص می دهد که ممکن است نشانه سرطان باشند. آزمایش ادرار میزان مواد شیمیایی در بدن کودک را اندازه گیری می کند.

بیوپسی: در طول بیوپسی پزشک یک نمونه بافت را برداشته و به آزمایشگاه می فرستد. آزمایشگاه بافت تومور را زیر میکروسکوپ بررسی کرده و آزمایش های مختلفی را بر روی نمونه بیوپسی انجام می دهد تا تشخیص نوروبلاستوما را تأیید کند.

بیوپسی مغز استخوان: بیوپسی مغز استخوان ، استخوان ، مغز استخوان و خون را برای علائم سرطان مورد آزمایش قرار می دهد. مغز استخوان بافتی شبیه به اسفنج در مرکز استخوان های بزرگ است. سلولهای خونی در مغز استخوان تشکیل می شوند.

سی تی اسکن: در طول سی تی اسکن پزشک رنگ مخصوصی را به رگ فرزند شما تزریق می کند و سپس یک سری اشعه ایکس را اعمال میکند. این رنگ دیدن بافت ها و تومورها را برای پزشک آسان می کند.

اسکنMRI : در اسکن MRI از آهنربا و امواج رادیویی برای تولید تصاویر بافت نرم استفاده می شود.

اسکنMethyliodobenzylguanine (MIBG)  : این آزمایش تصویربرداری از یک ماده شیمیایی رادیواکتیو ایمن به نام رادیو ردیاب 123 یددار MIBG استفاده می کند. پزشک رادیو ردیاب را به رگ تزریق می کند و روز بعد ، از نوع خاصی از اسکنر برای گرفتن عکس از اندام های فرزند شما استفاده می کند. ترکیب MIBG با 123 ید برای سلولهای نوروبلاستوما بسیار خاص است ، بنابراین رادیو ردیاب به هر قسمتی از بدن که نوروبلاستوما در آن قرار دارد می رود. این اسکن تخصصی پزشکی هسته ای به پزشک شما کمک می کند تا تشخیص دهد که آیا نوروبلاستوما به سایر نواحی بدن گسترش یافته است یا خیر.

سونوگرافی: در آزمایش سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از بافتهای نرم استفاده می شود.

اشعه ایکس: اشعه ایکس قفسه سینه یا اشعه ایکس شکم می تواند به پزشک کمک کند تا محل تومور و نحوه تأثیر آن بر بافت های دیگر بدن را ببیند. اشعه ایکس یک آزمایش غربالگری آسان برای تعیین تصویری با جزئیات کمتر از تأثیر سرطان بر بدن است.

 مدیریت و درمان

نوروبلاستوما چگونه درمان می شود؟

درمان نوروبلاستوما به سن فرزند شما و مرحله بیماری ، ریسک و محل تومور بستگی دارد. پزشک با شما کار می کند تا مناسب ترین برنامه درمانی را بر اساس طبقه بندی خطر تعیین کند.

رده های خطر نوروبلاستوما عبارتند از:

نوروبلاستوم کم خطر

کودکان در گروه کم خطر ممکن است فوراً نیازی به درمان نداشته باشند. در کودکان زیر 6 ماه ، برخی از تومورها بدون درمان از بین می روند. سایر کودکان مبتلا به نوروبلاستوم کم خطر ممکن است برای برداشتن تومور ، شیمی درمانی یا ترکیبی از هر دو به جراحی نیاز داشته باشند.

نوروبلاستوما با خطر متوسط

کودکان مبتلا به نوروبلاستوم با خطر متوسط ​​معمولاً برای برداشتن تومور تحت عمل جراحی قرار می گیرند. جراحان همچنین هر گونه سلول سرطانی را که به غدد لنفاوی گسترش یافته است ، برمیدارند. پس از جراحی ، کودکان تحت شیمی درمانی قرار می گیرند.

نوروبلاستوم خطرناک

پزشک اغلب نوروبلاستومای پرخطر را با ترکیبی از جراحی و شیمی درمانی با دوز بالا با نجات سلول های بنیادی (همچنین به عنوان پیوند سلول های بنیادی اتولوگ شناخته می شود) ، اشعه و ایمونوتراپی درمان می کنند. کودکان مبتلا به نوروبلاستوما در معرض خطر ممکن است چندین ماه پس از درمان نیاز به مصرف داشته باشند.

درمان نوروبلاستوما چیست؟

بسته به عوامل متعدد ، پزشک ممکن است جراحی ، شیمی درمانی ، پرتودرمانی یا سایر درمان های سرطان را توصیه کند. درمان های نوروبلاستوما شامل موارد زیر است:

شیمی درمانی: شیمی درمانی از تکثیر سلول های سرطانی جلوگیری می کند. پزشکان داروهای شیمی درمانی را از طریق ورید تزریق می کنند. معمولاً موثر است

نوع رژیم شیمی درمانی و طول درمان بستگی به این دارد که فرزند شما در کدام دسته از خطر نوروبلاستوما قرار دارد.

جراحی: جراحان تومور را از طریق برش از بدن خارج می کنند. اما ممکن است برداشتن کل تومور ممکن نباشد. برخی از کودکان قبل یا بعد از جراحی برای کوچک کردن تومور یا از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده شیمی درمانی می کنند.

پرتودرمانی: این درمان سلول های سرطانی را از بین می برد یا از تکثیر آنها جلوگیری می کند. پرتودرمانی از سطوح بالای تابش برای هدف قرار دادن سلول های سرطانی استفاده می کند.

ایمونوتراپی: گاهی اوقات ، سلول های سرطانی پس از شیمی درمانی و اشعه باقی می مانند پزشک ممکن است از ایمونوتراپی برای آموزش بدن برای حمله به سلول های غیر طبیعی استفاده کنند.

داروها: پزشک ممکن است داروهایی را برای از بین بردن سلول های سرطانی ، جلوگیری از تکثیر آنها یا محدود کردن جریان خون در تومور توصیه کند. برخی از این داروها پس از درمان برای جلوگیری از بازگشت سرطان عمل میکنند. داروهای دیگر تومورهایی را که پس از درمانهای استاندارد از بین نرفته اند مورد هدف قرار می دهند.

با حرکات سفت ، وضعیت بد بدن و مشکل در تعادل و هماهنگی مشخص کرد.

سندرم سوزش و سوزن سوزن شدن یک نوع آسیب ورزشی است. این درد در ناحیه شانه یا گردن است که باعث احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن در یک بازوی دست می شود. این سندروم زمانی اتفاق می افتد که اعصاب گردن کشیده یا فشرده می شوند. درد اغلب در چند دقیقه ، چند ساعت یا چند روز پس از آسیب از بین می رود. اما ممکن است بارها و بارها اتفاق بیفتد.

چه چیزی باعث سندرم سندرم سوزش و سوزن سوزن شدن در کودک می شود؟

این حالت می تواند موقعی رخ دهد که کودک شما در حال انجام ورزش های تماسی مانند فوتبال وکشتی است. همچنین ممکن است در طول ژیمناستیک اتفاق بیفتد. شایع ترین علت زمین خوردن یا ضربه زدن به گردن یا شانه کودک است. این کار سر را به شدت به پهلو و پایین می کشاند. این حرکت:

بیش از حد یک دسته (طناب) اعصاب بین گردن و شانه را که شبکه بازویی نامیده می شود ، کشیده یا فشار می دهد. تمام اعصابی که به بازو می روند از شبکه بازویی عبور می کنند. درد از طریق این اعصاب به سمت پایین انتقال می یابد.

همچنین می تواند بر اعصاب نخاع گردن تأثیر بگذارد. هنگامی که هر یک از این اعصاب آسیب ببیند ، باعث احساس سوزش یا برق گرفتگی در بازو و دست می شود.

کدام کودکان در معرض سندرم سوزش و سوزن سوزن شدن قرار دارند؟

کودک در معرض خطر سندرم سوزش و سوزن سوزن شدن است اگر:

ورزشهای تماسی انجام می دهد. ضربه مستقیم در ورزشهای تماسی مانند فوتبال ، کشتی و هاکی می تواند باعث این نوع آسیب شود. کودکانی که خط دفاعی یا مدافع دفاعی در فوتبال هستند بیشتر در معرض خطر هستند.

کودکانی که دچار تنگی نخاع هستند. کودکانی که با کانال باریک نخاعی متولد می شوند بیشتر در معرض سوزش و سوزن سوزن شدن قرار دارند.

علائم سندرم سوزش و سوزن سوزن شدن در کودک چیست؟

علائم در هر کودک می تواند کمی متفاوت باشد. علایم می توانند شامل موارد زیر باشند:

• بازو احساس سوزش یا شوک الکتریکی دارد
• بازو احساس بی حسی می کند
• بازو ضعیف است
• بازو احساس گرما می کند

علائم اغلب پس از چند دقیقه از بین می روند. علائم برخی از کودکان ساعت ها یا روزها پس از آسیب ادامه می یابد. در موارد شدید ، علائم ممکن است هفته ها یا ماهها ادامه داشته باشد. معمولاً فقط یک بازو تحت تأثیر قرار می گیرد.

علائم سندرم سوزش و سوزن سوزن شدن می تواند مانند سایر بیماری ها باشد. اطمینان حاصل کنید که فرزند شما برای تشخیص به پزشک مراجعه می کند.

سندرم سوزش و سوزن سوزن شدن در کودک چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک در مورد علائم و سابقه سلامتی فرزند شما سوال می کند. او همچنین در مورد مصدومیت های ورزشی اخیر سوال خواهد کرد. و فرزند شما را معاینه فیزیکی می کند. در برخی موارد ، ممکن است یک کودک اشعه ایکس یا آزمایش های دیگر نیاز داشته باشد..

سندرم سوزش و سوزن سوزن شدن در کودک چگونه درمان می شود؟

درمان بستگی به علائم ، سن و سلامت عمومی فرزند شما دارد. همچنین بستگی به شدت بیماری دارد.

این بیماری معمولاً طی چند روز خود به خود برطرف می شود. تا زمانی که همه علائم از بین نروند ، کودک شما نباید در هیچ جلسه تمرین یا بازی شرکت کند. در صورت بروز علائم ، فرزند شما نباید ورزش کند. درمان ممکن است شامل کار با فیزیوتراپیست باشد. فیزیوتراپیت یک فردی است که کمک می کند تا از آسیب بهبود یابید. یک درمانگر می تواند به کودک شما در بازسازی قدرت در عضلات گردن و شانه کمک کند. پزشک می تواند به شما در تصمیم گیری در مورد نیاز به درمانگر کمک کند.

پس از آسیب ، کودک باید از پد محافظ مخصوص در اطراف شانه ها و گردن استفاده کند که شامل رول گردن و پد شانه است.

عوارض احتمالی سندرم سوزش و سوزن سوزن شدن در کودک چیست؟

اکثر ورزشکاران جوان به دلیل یک دوره سوزش و سوزن سوزن شدن ، مشکلات سلامتی مداوم نخواهند داشت. تعداد کمی از کودکانی که دچار سوزش مجدد می شوند ممکن است برای بررسی دقیق مشکل به پزشک مراجعه کنند.

آتروفی عضلانی نخاع (SMA)در کودکان  بیماری اعصاب و عضلات است که توسط ژن های خاصی ایجاد می شود. این بیماری سلول های عصبی حرکتی در نخاع را تحت تأثیر قرار می دهد و باعث از بین رفتن عضلات و ضعف آن می شود.

چه عواملی باعث آتروفی عضلات نخاعی در کودک می شوند؟

آتروفی عضلانی نخاع در اثر یک ژن معیوب یا مفقود به نام SMN1 ایجاد می شود.  این بیماری یک بیماری اتوزومی مغلوب است. این به این معنی است که دختران و پسران به طور مساوی تحت تأثیر قرار می گیرند. و این بدان معناست برای ایجاد این بیماری هر دو والد باید ژن را داشته باشند.

کدام کودکان در معرض خطر آتروفی عضلانی نخاع قرار دارند؟

کودک اگر پدر یا مادر یا خواهر و برادری به این بیماری مبتلا باشد ، بیشتر در معرض خطر آتروفی عضلانی نخاع است.

علائم آتروفی عضلانی نخاع در کودک چیست؟

انواع مختلفی از آتروفی عضلانی نخاع وجود دارد که کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد. در سن بروز علائم ، شدت علائم و چگونگی بدتر شدن علائم متفاوت هستند. علائم می تواند در هر کودک کمی متفاوت باشد. انواع مختلف SMA عبارتند از:

نوع صفر: این نادرترین و شدیدترین نوع است. این بیماری قبل از تولد کودک ایجاد می شود. نوزادان تازه متولد شده با این نوع ممکن است نقایص مفصلی یا قلبی داشته باشند. در تنفس نیز مشکل دارند. بسیاری از آنها ظرف 6 ماه پس از تولد می میرند.

نوع 1. این نوع از بیماری را Werdnig-Hoffman نیز می نامند. این نوع آتروفی عضلانی نخاع بسیار شدید است و ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد. نوزادان در بالا نگه داشتن سر ، مکیدن ، تغذیه و بلع دچار مشکل می شوند. آنها تمایل به حرکت بسیار کمی دارند. عضلات سینه نیز تحت تأثیر قرار می گیرند. کودک زبان خود را در حرکات کرمی شکل حرکت می دهد. کودکان با نوع 1 این بیماری اغلب به دلیل مشکلات تنفسی در سن 2 سالگی می میرند.

نوع 2. این نوع آتروفی عضلانی نخاع متوسط ​​نیز نامیده می شود. این شکل از SMA در کودکان از 6 ماهگی تا 18 ماهگی دیده می شود. کودکان مبتلا به نوع 2 به طور کلی ضعف عضلانی دارند. ممکن است به بریس ، واکر یا صندلی چرخدار احتیاج داشته باشند. آنها اغلب می توانند در بزرگسالی زندگی کنند.

نوع 3. این نوع از بیماری را کوگلبرگ-والندر یا آتروفی عضلانی نخاع خفیف نیز نامیده می شود. علائم ممکن است در کودکان بین 2 تا 17 سال ظاهر شود. این کودکان علائم ناشی از دست و پا زدن ، مشکل در راه رفتن و ضعف عضلانی خفیف را دارند. کودکان با نوع 3 تا سالهای بزرگسالی طولانی زندگی می کنند.

نوع 4: SMAاین نوع آتروفی عضلانی نخاع، بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می دهد ، به طور معمول در 30 تا 40 سالگی. باعث ناتوانی در راه رفتن می شود.

چگونه آتروفی عضلانی نخاع در کودک تشخیص داده می شود؟

تشخیص آتروفی عضلانی نخاع گاهی اوقات سخت است. پزشک در مورد علائم فرزند شما ، سلامتی گذشته و سابقه سلامت خانواده شما سوال خواهد کرد. فرزند شما را معاینه جسمی می کند. کودک ممکن است آزمایشاتی مانند موارد زیر را نیاز داشته باشد:

• آزمایش خون و بزاق. نوزادان ممکن است اندکی پس از تولد از نظر این بیماری غربالگری شوند. کودکان بزرگتر ممکن است آزمایشاتی انجام دهند که سطح آنزیم را اندازه گیری کند. ممکن است آزمایش های ژنتیکی برای بررسی شرایط اعضای خانواده انجام شود.
• نمونه برداری از عضله. برای این آزمایش ، نمونه کوچکی از عضله را برداشته میشود و آن را زیر میکروسکوپ بررسی می کنند.
• الکترومیوگرام این تست فعالیت الکتریکی عضله یا گروهی از عضلات را اندازه گیری می کند. EMG می تواند فعالیت الکتریکی عضلانی غیر طبیعی ناشی از شرایطی را که بر اعصاب و عضلات تأثیر می گذارد ، نشان دهد.

چگونه آتروفی عضلانی نخاع در کودک درمان می شود؟

درمان به علائم، سن و سلامت عمومی کودک بستگی دارد. همچنین بستگی به شدت بیماری دارد.

هیچ درمانی برای SMA وجود ندارد. اهداف درمان عبارتند از:

• از بروز مشکلات تنفسی در کودکانی که عضلات تنفسی ضعیف دارند جلوگیری شود
• در صورت نیاز با دستگاه (ونتیلاتور) از دستگاه اکسیژن استفاده کنید
• به كودكانی كه عضلات بلع آنها ضعیف است باید از حمایت غذایی برخوردار شوند

اکنون درمان جدیدی به نام نوسینرسن در دسترس است. این ممکن است به کودکان مبتلا به SMA کمک کند تا به نقاط عطف حرکتی دست یابند که بدون معالجه معمولاً اتفاق نمی افتد. این دارو به مایع مغزی نخاعی تزریق می شود.

کودک ممکن است بتواند سایر درمان های SMA را که هنوز در آزمایشات بالینی تحت آزمایش هستند ، امتحان کند.

عوارض احتمالی آتروفی عضلانی نخاع در کودک چیست؟

بسته به نوع SMA ، عوارض احتمالی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آسپیراسیون (وقتی مایعات یا تکه های کوچک غذا وارد مجاری هوایی می شوند)
• انقباضات عضلات و تاندون ها
• اسکولیوز یا انحنای ستون فقرات
• مشکل تنفس به دلیل ضعف عضلانی و اسکولیوز

SMA هیچ درمانی ندارد. درمان حمایتی است. شدت ضعف عضلانی احتمال زنده ماندن را تعیین می کند.

چگونه می توانم از جلوگیری از آتروفی عضلانی نخاع در کودک جلوگیری کنم؟

پزشک ممکن است مشاوره ژنتیک را توصیه کند. شما می توانید با یک مشاور در مورد خطر SMA در بارداری آینده صحبت کنید.

تومور مغزی رشد غیر طبیعی بافت در مغز است. مغز بخشی از سیستم عصبی مرکزی (CNS) است. قسمتهای اصلی مغز عبارتند از:

مخ: این قسمت جلوی مغز است و دارای دو نیمکره راست و چپ میباشد. مخچه، افکار ، احساسات ، گفتار و حرکت را کنترل می کند. همچنین به درک اطلاعات از حواس کمک می کند. این حواس شامل دیدن ، شنیدن، بوییدن، لمس کردن و احساس درد است.

مخچه: این ساختار عصبی در قسمت پشت مغز قرار گرفته است و حرکت عضلات را سازماندهی میکند و به حفظ وضعیت و تعادل کمک می کند.

ساقه مغز: این بخش، پایه مغز است. ساقه مغز شامل مغز میانی، پل مغزی  و مدولا است. ساقه مغز بخشی از مغز است که به نخاع متصل می شود. این ماده در کنترل عضلات و احساسات از بدن نقش دارد. این بخش به کنترل تنفس و ضربان قلب کمک می کند. بسیاری از اعصاب جمجمه از ساقه مغز شروع می شوند. اعصاب جمجمه پیام هایی را بین قسمت های مختلف بالای بدن به مغز منتقل می کنند. این قسمت ها شامل عضلات صورت و اطراف چشم است.

تومورهای مغزی از سلول های مغز شروع می شوند. آنها می توانند یکی از موارد زیر باشند:

خوش خیم این نوع تومور حاوی سلول های سرطانی نیست. در بیشتر موارد ، به محض برداشتن تومور خوش خیم ، دیگر رشد نمی کند. بیشتر تومورهای خوش خیم مغز به بافت های مجاور وارد نمیشوند. این تومورها بسته به اندازه و موقعیتشان در مغز می توانند علائم ایجاد کنند.

بدخیم این نوع تومور حاوی سلول های سرطانی است. تومورهای بدخیم مغزی معمولاً سریع رشد می کنند و به بافت های مجاور وارد می شوند. تومورهای بدخیم مغزی می توانند به قسمت های دیگر مغز یا نخاع منتقل شوند، اما معمولاً به سایر مناطق بدن گسترش نمی یابند. این تومورها ممکن است بعد از درمان دوباره رشد کنند.

تومورهای مغزی می توانند در هر سنی رخ دهند. تومورهای مغزی که در نوزادان و کودکان اتفاق می افتد بسیار متفاوت از تومورهای مغزی بزرگسالان است.

متداول ترین نوع تومور مغزی گلیوم است. گلیوم از سلولهای گلیال شروع می شود، که بافت حمایت کننده مغز را تشکیل می دهند. گلیوم انواع مختلفی دارد:

آستروسیتوما این نوع تومور از آستروسیت ها (نوعی سلول گلیایی) تشکیل می شود. این شایعترین تومور مغزی در کودکان است. این تومور بیشتر در مخچه رشد می کند.

گلیومای ساقه مغز. این تومور در ساقه مغز یافت می شود. بیشتر تومورهای ساقه مغز را نمی توان با جراحی از بین برد.

الیگودندروگلیوما: این تومور در سلولهایی که پوشش چربی سلولهای عصبی به نام الیگودندروسیت را ایجاد می کنند، رشد می کند. معمولاً رشد این تومور آهسته میباشد.

اپاندیموما این حالت معمولاً در پوشش بطنهایی که مایع مغزی نخاعی را نگه می دارند یا در نخاع رشد می کند. در کودکان، آنها معمولاً نزدیک مخچه هستند. این تومور اغلب، جریان مایع مغزی-نخاعی را مسدود می کنند. مسدود شدن مایع مغزی نخاعی نیز میتواند باعث افزایش فشار در جمجمه شود.

گلیومای عصب بینایی: در اعصاب چشم یا اطراف آن وجود دارد که از چشم به مغز پیام می فرستد. این تومور اغلب بینایی را تحت تأثیر قرار می دهد. همچنین می تواند بر روی هورمون ها نیز تأثیر بگذارد زیرا معمولاً در قاعده مغز رشد میکند (کنترل هورمون در قاعده مغز قرار دارد).

انواع دیگر تومورهای مغزی عبارتند از:

• تومورهای جنینی. این تومورها بیشتر در کودکان دیده می شود تا بزرگسالان. متداول ترین نوع تومور در کودکان، مدولوبلاستوما است. شروع تومور در مخچه مشاهده می شود. آنها تمایل به رشد و گسترش سریع دارند ، اما اغلب می توانند به طور موثر درمان شوند.
• کرانیوفارنژیوم. این نوع تومور از نزدیک غده هیپوفیز شروع می شود. معمولاً رشد آن کند است. اما در صورت فشار به غده هیپوفیز یا اعصاب مجاور می تواند علائم ایجاد کند. این نوع تومور خوش خیم است.
• تومورهای مخلوط گلیال و عصبی. این تومورها از سلولهای گلیال و عصبی تشکیل شده اند.
• تومور شبکه کوروئید. این یک تومور نادر است و از بطن های مغز شروع می شود. همچنین خوش خیم است.
• شووانوما این نوع تومور از سلولهای میلین ساز شروع می شود که اعصاب خاصی را احاطه می کنند. بیشتر در عصب گوش داخلی قرار دارد که به تعادل کمک می کند. اگر در آنجا رشد کند، تومور را شوانوم دهلیزی یا نوروم صوتی می نامند. این نوع تومور معمولاً خوش خیم است.

چه عواملی باعث تومور مغزی در کودک می شود؟

پزشکان نمی دانند چرا بعضی از کودکان به تومور مغزی مبتلا میشوند. به ندرت تومورهای مغزی نتیجه قرار گرفتن در معرض اشعه یا سندرم سرطان خانوادگی هستند.

کدام کودکان در معرض خطر تومور مغزی هستند؟

کودکانی که شرایط ژنتیکی خاصی دارند ، بیشتر در معرض تومورهای سیستم عصبی مرکزی قرار میگیرند. این شرایط عبارتند از:

• نوروفیبروماتوز
• بیماری Von Hippel-Lindau
• سندرم Li-Fraumeni
• رتینوبلاستوما ارثی
• اسکلروز سل
• کودکانی که تحت پرتودرمانی سایر سرطان های سر قرار گرفته اند نیز در معرض خطر افزایش تومور مغزی جدید هستند.

علائم تومورهای مغزی در کودکان چیست؟

علائم بسته به اندازه و محل تومور متفاوت است. علائم می تواند در هر کودک کمی متفاوت باشد.

رشد تومورها ممکن است باعث افزایش فشار به مغز در فضای محدود جمجمه شود. این افزایش فشار داخل جمجمه ICP نامیده می شود. معمولاً در نوزادان ICP وجود ندارد، زیرا استخوان های جمجمه آنها کاملاً در کنار هم رشد نکرده اند. در این شرایط فشار وارد بر مغز ممکن است علائمی مانند موارد زیر باشد:

• سردرد
• بزرگ شدن سر، به خصوص در نوزادان
• تهوع و استفراغ
• تغییر شخصیت
• تحریک پذیری
• خواب آلودگی
• تشنج
• کما

علائم تومورهای مغزی در مخ می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تشنج
• تغییر در بینایی یا شنوایی
• مشکل در صحبت کردن
• ضعف یا فلج
• تغییرات خلقی ، مانند احساس افسردگی

علائم تومورهای مغزی در مخچه می تواند شامل موارد زیر باشد:

• مشکل در بلعیدن
• مشکل در حرکت چشم
• تغییر در گفتار
• حرکات ناشیانه دست و پا
• مشکلات راه رفتن (آتاکسی)

علائم تومورهای مغزی در ساقه مغز می تواند شامل موارد زیر باشد:

• ضعف
• مشکلات راه رفتن (آتاکسی)
• سفتی عضله
• مشکل در چشم یا سایر حرکات صورت
• اختلال در بلع
• دوبینی
• اختلال شنوایی

تومورهای مغزی در کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟

درمانگر در مورد سابقه سلامتی و علائم کودک شما سوال می کند. او فرزند شما را معاینه می کند. این معاینات شامل بررسی رفلکس ها ، قدرت عضلات ، حرکت چشم و دهان و هماهنگی بخش های مختلف بدن است. درمانگر ممکن است کودک شما را به پزشکی متخصص (متخصص مغز و اعصاب یا جراح مغز و اعصاب) یا به متخصص سرطان (آنکولوژیست) ارجاع دهد. کودک ممکن است آزمایشاتی زیر را انجام دهد:

• سی تی اسکن: در سی تی اسکن از مجموعه ای از اشعه ایکس و کامپیوتر برای تهیه تصاویر دقیق از بدن استفاده می شود.
• ام آر آی: در MRI از آهن ربا های بزرگ، امواج رادیویی و رایانه برای تهیه تصاویر دقیق از بدن استفاده می شود. ماده حاجب ممکن است به داخل رگ تزریق شود. ماده حاجب به سلولهای سرطانی کمک می کند تا با وضوح بیشتری دیده شوند.
• کشیدن مایع مغزی-نخاعی (CSF) یک سوزن مخصوص در قسمت پایین کمر، در کانال نخاع  وارد میشود و مایع مغزی نخاعی را میشکد. این کار برای بررسی سلولهای سرطانی مغز و نخاع انجام می شود. مقدار کمی مایع نخاعی مغزی برای آزمایش ارسال می شود. این مایع مغز و نخاع را میپوشاند.
• ·         اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون(PET): برای این آزمایش ، مواد رادیواکتیو به جریان خون تزریق می شود. سلول های سرطانی از مواد رادیواکتیو بیشتری نسبت به سلول های طبیعی استفاده می کنند، بنابراین این مواد در سلول های سرطانی جمع می شود. برای دیدن محل مواد رادیواکتیو در بدن از یک دوربین ویژه استفاده می شود. یک اسکن PET می تواند سلول های سرطانی را در مناطق مختلف بدن حتی در مواردی که توسط آزمایش های دیگر دیده نمی شود، تشخیص دهد. این تست اغلب در ترکیب با سی تی اسکن استفاده می شود. به این روش اسکن PET / CT می گویند.
• نمونه برداری سلولهای تومور برداشته شده و برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می شوند. این کار برای تعیین نوع تومور و سرعت رشد آن انجام می شود.
• آزمایش خون آزمایش خون ممکن است برای بررسی موادی که توسط برخی تومورها آزاد می شود انجام شود. به این موارد تومور مارکر گفته می شود.

این آزمایشات نشان می دهد که سرطان در بدن کودک کجا و چه مقدار است. اینها موارد مهمی است که باید هنگام تصمیم گیری در مورد بهترین درمان سرطان و نتایج قابل انتظار، بدانید. برخی از سرطان ها برای اطلاعات بیشتر، از سیستم های نامگذاری استاندارد از عدد و حروف استفاده می کنند. مواردیکه باید مورد توجه قرار گیرند عبارتند از:

• نوع دقیق تومور
• محل و اندازه تومور
• این که آیا سرطان به مایع مغزی نخاعی، نخاع ، و یا قسمت دیگری از مغز گسترش یافته است
• تاثیر تومور روی کودک
• سن کودک
• آیا تومور با جراحی قابل برداشت است یا نه

پزشک همچنین درجه سلولهای سرطانی را در نظر می گیرد. این معیار اندازه گیری، سرعت رشد و گسترش سلولها را نشان میدهد سلول های سرطانی با درجه بالا بسیار متفاوت از سلول های طبیعی هستند و احتمال رشد و گسترش سریع آنها بیشتر است.

تومورهای مغزی در کودکان چگونه درمان می شود؟

از آنجا که تومورهای مغزی در کودکان معمول نیست، یافتن یک تیم مراقبت های بهداشتی دارای تجربه و مهارت در درمان کودکان مبتلا به تومور مغزی بسیار مهم است.

درمان ممکن است شامل یک یا چند مورد زیر باشد:

• عمل جراحی. جراحی معمولاً اولین قدم در درمان تومورهای مغزی است. هدف این است که با حفظ عملکرد مغز، تا حد ممکن تومور را بردارید.
• شیمی درمانی داروهایی هستند که سلولهای سرطانی را از بین می برند و رشد آنها را متوقف می کنند. ممکن است به داخل ورید تزریق شده ، به داخل بافت تزریق شود و یا از طریق دهان مصرف شود.
• درمان هدفمند داروهایی هستند که بر قسمتهای خاصی از سلولهای سرطانی تمرکز دارند.
• پرتو درمانی. اشعه X با انرژی بالا یا انواع دیگر تابش است که برای از بین بردن سلولهای سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده می شود.
• شیمی درمانی با دوز بالا همراه با پیوند سلول های بنیادی. سلولهای خون (سلولهای بنیادی) از کودک یا از شخص دیگری گرفته می شود. به دنبال آن مقدار زیادی داروی شیمی درمانی استفاده می شود. این باعث آسیب مغز استخوان می شود. پس از شیمی درمانی ، سلولهای بنیادی جایگزین می شوند.

سایر درمان ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کورتیکواستروئیدها. جهت جلوگیری و درمان ورم مغز استفاده میشود.
• داروی ضد تشنج این داروها تشنج را درمان میکنند و یا از آن پیشگیری می کنند.
• شنت شکمی ممکن است یک لوله طولانی به نام شانت در مغز قرار داده شود تا مایعات اضافی از داخل مغز خارج شود. این به کنترل فشار داخل جمجمه کمک می کند.
• مراقبت های حمایتی از داروها و سایر روش های درمانی می توان برای کنترل درد ، تب ، عفونت و حالت تهوع و استفراغ استفاده کرد.
• آنتی بیوتیک ها. برای جلوگیری و درمان عفونت استفاده میشود
• هورمون ها اگر تومور بر تولید طبیعی هورمون تأثیر بگذارد ، داروها می توانند جایگزین هورمون ها شوند.

با هر نوع سرطان ، پیش بینی بهبودی کودک (پیش آگهی) متفاوت است.

عوارض احتمالی تومورهای مغزی در کودکان چیست؟

کودک ممکن است از طریق تومور یا درمان عوارضی داشته باشد ، مانند:

• آسیب به مغز یا سیستم عصبی که باعث مشکلاتی در هماهنگی، قدرت عضلات، گفتار یا بینایی می شود
• مشکلاتی بعد از جراحی مانند عفونت، خونریزی و مشکلات بیهوشی عمومی
• عفونت و خونریزی ناشی از شیمی درمانی
• تأخیر رشد
• اختلال یادگیری
• مشکلات تولید مثل (ناباروری)
• بازگشت سرطان
• رشد سرطان های دیگر

اگر کودکتان دچار سردرد میشود بخوانید

سر درد در کودکان، درد یا ناراحتی در یک یا چند ناحیه از سر یا صورت است. سردرد هر چند وقت یک بار اتفاق می افتد. یا ممکن است اغلب اتفاق بیفتند.

سردردها بر اساس علل ایجادکننده ، معمولاً به 2 گروه تقسیم می شوند:

• سردردهای اولیه این سردردها به اختلال دیگری مرتبط نیستند. این اختلال معمولاً به دلیل گرفتگی عضلات، گشاد شدن (گشاد شدن) رگ های خونی، تغییر در سیگنال های عصبی یا تورم (التهاب) در قسمت هایی از مغز ایجاد می شود.
• سردردهای ثانویه. این نوع سردرد کمتر رایج است. علت این سردردها مشکلی در مغز یا بخش دیگری از بدن است.

انواع سردردهای اولیه عبارتند از:

• سردرد تنشی اینها رایج ترین نوع سردرد هستند. استرس و درگیری ذهنی یا عاطفی می تواند سردردهای تنشی را تحریک کند.
• میگرن میگرن ممکن است در اوایل کودکی شروع شود. محققان تخمین می زنند که تقریباً از هر 5 نوجوان 1 نفر دچار سردرد میگرنی است. میانگین سنی شروع میگرن برای پسران 7 سال و برای دختران 10 سال است. اغلب سابقه خانوادگی وجود دارد. برخی از دختران ممکن است میگرن داشته باشند که با دوره های قاعدگی آنها اتفاق می افتد.
• سردردهای خوشه ای. سردردهای خوشه ای معمولاً به صورت سری اتفاق می افتد که ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد. این سری از سردردها ممکن است هر 1 تا 2 سال یکبار برگردد. این سردردها بسیار نادرتر از سردردهای تنشی یا میگرنی هستند. این بیماری می تواند در کودکان بالاتر از 10 سال شروع شود و بیشتر در پسران نوجوان دیده می شود.

چه عواملی باعث سردرد در کودک می شوند؟

محققان علت دقیق سردرد را کاملاً درک نمی کنند. بسیاری از سردردها ممکن است به دلیل گرفتگی و سفتی عضلات و گشاد شدن (گشاد شدن) رگ های خونی در سر ایجاد شود. استرس و درگیری ذهنی یا عاطفی می تواند سردردهای تنشی را تحریک کند. سردردهای میگرنی ممکن است به دلیل تغییر در مواد شیمیایی مغز یا سیگنال های عصبی ایجاد شود.

سردردهای دیگر ممکن است به دلیل تغییر در سیگنال های درد اعصاب سر، صورت و گردن ایجاد شود. کمبود خواب و کیفیت پایین خواب اغلب علت سردردهای مزمن است. در موارد نادرتر، سردرد ممکن است به دلیل مشکلی در مغز مانند تومور ایجاد شود.

کدام کودکان در معرض سردرد هستند؟

کودک اگر یکی از موارد زیر را داشته باشد بیشتر در معرض خطر سردرد است:

• فشار خون
• کم خوابی
• ضربه به سر
• سابقه خانوادگی میگرن

علائم سردرد در کودک چیست؟

علائم می تواند در هر کودک کمی متفاوت باشد.علائم سر درد در کودکان تنشی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• دردی که به آرامی شروع می شود
• سر از هر دو طرف درد می کند
• دردی کسل کننده است
• دردی که مانند نواری در اطراف سر احساس می شود
• درد در قسمت پشت سر یا گردن
• درد خفیف تا متوسط ​​، اما شدید نیست
• تغییر در عادات خواب کودک

علائم و نشانه های میگرن می تواند شامل موارد زیر باشد:

• علائم پریمیگرین (هاله ای) مانند دیدن چراغ چشمک زن ، تغییر در بینایی یا بویایی
• درد در یک یا دو طرف سر
• دردی که ممکن است ضربان دار یا کوبنده باشد
• حساسیت به نور یا صدا
• تهوع و استفراغ
• ناراحتی درد شکم
• تعریق
• کودک رنگ پریده و ساکت به نظر می رسد

علائم سردردهای خوشه ای می تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد شدید در یک طرف سر، معمولاً پشت یک چشم
• چشمی مبتلا ممکن است دچار افتادگی شود، مردمک کوچک یا قرمزی و تورم پلک
• آبریزش بینی یا گرفتگی
• تورم پیشانی

علائم سردرد ثانویه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سردردهایی که صبح خیلی زود شروع می شوند
• دردی که با سرفه یا عطسه بیشتر می شود
• شروع ناگهانی درد
• درد شدید
• سردردی که شدیدتر یا مداومتر می شود
• شخصیت همراه با سردرد تغییر می کند
• تغییرات بینایی
• ضعف در بازوها یا پاها یا مشکلات تعادل
• تشنج یا صرع
• دوره های مکرر استفراغ بدون حالت تهوع یا علائم دیگر ویروس معده
• کودکی که با سن خیلی پایین سردرد دارد
• کودکی که با درد سردرد بیدار می شود

چگونه سر درد در کودکان تشخیص داده می شود؟

پزشک در مورد علائم و سابقه سلامتی کودک شما سوال خواهد کرد. وی همچنین ممکن است در مورد سابقه سلامتی خانواده شما سوال کند. او به فرزند شما را معاینه میکند. معاینه فیزیکی ممکن است شامل یک آزمایش عصبی باشد.

سوالات زیر ممکن است از کودک پرسیده شود:

• چه زمانی سردرد اتفاق می افتد؟
• چه حسی دارند؟
• درد کجاست؟
• درد چه مدت طول می کشد؟
• آیا تغییر در وضعیت مانند نشستن باعث سردرد می شود؟

ممکن است در مورد فرزندتان سوالاتی از شما پرسیده شود ، مانند:

• آیا فرزند شما تغییراتی در راه رفتن دارد؟
• آیا فرزند شما تغییراتی در رفتار یا شخصیت دارد؟
• آیا فرزند شما در خواب مشکل دارد؟
• آیا فرزند شما سابقه استرس عاطفی دارد؟
• آیا فرزند شما سابقه آسیب به سر یا صورت دارد؟

در صورت مشکوک شدن به بیماری جدی تر ، ممکن است کودک شما آزمایشاتی مانند:

• ام آر آی در این آزمایش از آهن رباهای بزرگ و کامپیوتر برای تهیه تصاویر دقیق از اندام ها و بافت های بدن استفاده می شود.
• سی تی اسکن. در این آزمایش از اشعه ایکس و کامپیوتر برای تهیه تصاویر دقیق از بدن استفاده می شود. سی تی اسکن تصاویر دقیقی از هر قسمت از بدن ، از جمله استخوان ها ، عضلات ، چربی و اندام ها را نشان می دهد. سی تی اسکن جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس استاندارد دارد.
• مایع مغزی نخاعی این آزمایش فشار مایع مغزی نخاعی را اندازه گیری می کند. همچنین ممکن است برای بررسی وجود عفونت در CSF استفاده شود.

سر درد در کودکان چگونه درمان می شود؟

درمان به علائم ، سن و سلامت عمومی کودک بستگی دارد. همچنین به نوع سردرد کودک شما و شدت آن بستگی خواهد داشت. هدف از درمان جلوگیری از بروز سردرد است.

درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• استراحت در یک محیط ساکت و تاریک
• مصرف داروهایی متناسب مطابق با تجویز پزشک
• یادگیری مدیریت اضطراب
• دوری از غذاها و نوشیدنی هایی که باعث سردرد می شوند
• خواب کافی
• وعده های غذایی را رها نکنید
• ایجاد تغییر در رژیم غذایی کودک
• ورزش کردن
• سردردهای میگرنی ممکن است با دارو درمان شوند ،
• در برخی موارد ، سردرد ممکن است فوراً به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشد. ممکن است کودک شما برای مراقبت نیاز به یک شب ماندن در بیمارستان داشته باشد. ممکن است او نیاز به آزمایش یا جراحی داشته باشد.

عوارض احتمالی سردرد در کودک چیست؟

سردردها از هر نوع که باشند ممکن است بارها و بارها برگردند و میتوانند عوارض زیر را ایجاد کنند.

• مشکلات رفتاری
• مشکلات مربوط به یادگیری در مدرسه
• افسردگی

چگونه می توانم از سردرد کودکم جلوگیری کنم؟

سردرد در کودک ممکن است توسط مواردی مانند موارد زیر پیشگیری شود:

• مصرف داروهایی که پزشک تجویز کرده است
• یادگیری نحوه کنترل استرس
• دوری از غذاها و نوشیدنی هایی که باعث سردرد می شوند
• خواب کافی
• وعده های غذایی را رها نمی کنید
• ایجاد تغییر در رژیم غذایی کودک
• ورزش کردن